«Είναι προκλητικό», λένε οι mega πλούσιοι και αναστέλλουν την αγορά του καινούριου τους-σε μέγεθος Hi Speed- σκάφους. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, το νέο trend των πλουσίων και ισχυρών της Εκάλης και του N'Ammos στην Ψαρρού είναι να παριστάνουν εσένα και εμένα. Το μέσο Έλληνα δηλαδή. Στα ψέματα, φυσικά.
Από τη Βάσω Παπαγιαννακοπούλου
Από τη Βάσω Παπαγιαννακοπούλου
Ζήσαμε εποχές που ο νεοπλουτισμός και το show off γέμισε με κρύσταλλα Swarovski κινητά
τηλέφωνα, βαζάκια κρέμας, πλυντήρια, στεγνωτήρια και λοιπές βαρετές και
μη συσκευές. Ζήσαμε εποχές που ένα ανθρώπινο κρανίο πουλήθηκε σε
φιλότεχνο συλλέκτη για 100 εκατομμύρια δολάρια στη λονδρέζικη γκαλερί White Cube, ανακηρύσσοντας τον Damien Hirst ως τον ακριβότερο εν ζωή καλλιτέχνη – τι ειρωνεία. Ζήσαμε εποχές που ο ένας οίκος μετά τον άλλο λάνσαρε την ακριβότερη it bag, το ακριβότερο it heel, το ακριβότερο βρακί -εξ ολοκλήρου χειροποίητο φυσικά. Και μετά ήρθε η χρηματοπιστωτική κρίση, τα σκάνδαλα με τα υπέρογκα εξοδολόγια και bonus των golden boys, και η απάτη (με το
γνωστό κόλπο της πυραμίδας) του βασιλιά της Γουόλ Στριτ, Μπέρναρντ
Μάντοφ. Η μακρινή θεία της Πάρις Χίλτον, λίγο ηθοποιός, λίγο σοσιαλιτέ
και κυρίως celebrity χωρίς λόγο, Ζα Ζα Γκαμπόρ, έχασε πάνω από 7 εκατομμύρια δολάρια από τη φούσκα Μάντοφ, ενώ γνωστοί Έλληνες επενδυτές, είχαν απώλειες περίπου 1 δισ. δολάρια.
Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες. Σύμφωνοι. Και σίγουρα δεν είναι καθόλου εύκολο να είσαι υπερπλούσιος και να βλέπεις τον εαυτό σου να γκρεμοτσακίζεται στις λίστες των Billionaires 2010 του Forbes. Ή τη μετοχή της εταιρίας σου να κατρακυλάει στο ΧΑΑ. Όμως τίποτα από όλα αυτά δεν ήταν ικανό να αλλάξει τη ζωή και το lifestyle των πλουσίων δραματικά. Οι απώλειες είναι σε θεωρητικό επίπεδο. Έχουν να κάνουν με χρήματα που δεν χρησιμοποιούνται, με επενδύσεις που που δεν χρειάζεται να εξαργυρώσουν για να ζήσουν, ακόμα και αν οι επόμενες τρεις γενιές δεν δουλέψουν. Αν λοιπόν οι πλούσιοι παραμένουν πλούσιοι, τότε γιατί στις επαύλεις της Εκάλης ακούγεται το ίδιο με τα δυάρια στο Παγκράτι “Δεν έχουμε λεφτά!”; Γιατί απλώς δεν είναι πολιτικώς ορθό σε μία εποχή που η Αμερική πεινάει και η Ευρώπη αναστενάζει, με την γενιά των 20άρηδων να αποκαλείται “Η γενιά της Απογοήτευσης” (“Generation Disappointment” σύμφωνα με έρευνα του περιοδικού Time), να παρατηρείς την παγκόσμια οικονομική ύφεση, τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας, το υπερτοκισμένο δημόσιο χρέος, κρατώντας τη νέα σου it bag από δέρμα αλιγάτορα αξίας 10.000 ευρώ. Είναι; Τι μπορείς να κάνεις λοιπόν; Να υποκριθείς.
Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες. Σύμφωνοι. Και σίγουρα δεν είναι καθόλου εύκολο να είσαι υπερπλούσιος και να βλέπεις τον εαυτό σου να γκρεμοτσακίζεται στις λίστες των Billionaires 2010 του Forbes. Ή τη μετοχή της εταιρίας σου να κατρακυλάει στο ΧΑΑ. Όμως τίποτα από όλα αυτά δεν ήταν ικανό να αλλάξει τη ζωή και το lifestyle των πλουσίων δραματικά. Οι απώλειες είναι σε θεωρητικό επίπεδο. Έχουν να κάνουν με χρήματα που δεν χρησιμοποιούνται, με επενδύσεις που που δεν χρειάζεται να εξαργυρώσουν για να ζήσουν, ακόμα και αν οι επόμενες τρεις γενιές δεν δουλέψουν. Αν λοιπόν οι πλούσιοι παραμένουν πλούσιοι, τότε γιατί στις επαύλεις της Εκάλης ακούγεται το ίδιο με τα δυάρια στο Παγκράτι “Δεν έχουμε λεφτά!”; Γιατί απλώς δεν είναι πολιτικώς ορθό σε μία εποχή που η Αμερική πεινάει και η Ευρώπη αναστενάζει, με την γενιά των 20άρηδων να αποκαλείται “Η γενιά της Απογοήτευσης” (“Generation Disappointment” σύμφωνα με έρευνα του περιοδικού Time), να παρατηρείς την παγκόσμια οικονομική ύφεση, τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας, το υπερτοκισμένο δημόσιο χρέος, κρατώντας τη νέα σου it bag από δέρμα αλιγάτορα αξίας 10.000 ευρώ. Είναι; Τι μπορείς να κάνεις λοιπόν; Να υποκριθείς.
Τhe New Faux Poor
Το νέο μότο των πλουσίων είναι ότι δεν θέλουν να προκαλούν, είναι το νέο τους μότο. Κάπως έτσι δεν την πάτησε και η Μαρία-Αντουανέτα με το “παντεσπάνι στο λαό”;
Αυτό ήξερε η γυναίκα, αυτό θέλησε να μοιράσει, το κίνητρο ήταν καθαρά
φιλανθρωπικό, ωστόσο κανείς δεν θα της συγχωρέσει ποτέ ότι δεν είχε καν
ακούσει την μπομπότα. Οι Ferrari λοιπόν, ύστερα από τα Δεκεμβριανά και το ολοκαύτωμα του Κολωνακίου, άρχισαν να φαίνονται παράταιρες στους αθηναϊκούς δρόμους, σαν το παντεσπάνι της Μαρίας-Αντουανέτας. Οι mega-rich, πήραν το τρίτο/τέταρτο/πέμπτο αυτοκίνητο της οικογένειας για να κυκλοφορούν, εκείνο το βοηθητικό, το smart, που ως τώρα είχε ο Φιλιππινέζος. Κάποιοι άλλοι αγόρασαν τη σειρά 3 της BMW- και μάρκα status και
χαμηλών τόνων. Μέχρι και τις γραβάτες τους έβγαλαν οι επιχειρηματίες,
σε μια προσπάθεια να μην παραπέμπουν τόσο σε άτομο εξουσίας και να
έρθουν πιο κοντά στο προσωπικό. Ακυρώθηκαν κάποια πάρτι-θεσμός της
κοσμικής Αθήνας, δεν πέταξαν όλοι μαζί για Gstaad το Δεκέμβρη που μας πέρασε, ούτε πήγαν Μαϊάμι το Πάσχα. Μπορεί την ίδια στιγμή στη Ράτκα, στο Pacific, στο Nobu, στο L'Aubrevoir να μην έπεφτε καρφίτσα, όμως οι mega-rich είχαν καινούριο θέμα συζήτησης στην ατζέντα τους φέτος: Πόσο δύσκολες ώρες περνούν.
Και κανείς δεν μπορεί να τους καταλάβει... Γαμώτο, αν δεν ήταν έτσι
φέτος τα πράγματα θα άλλαζαν το σκάφος τους. Αλλά που τώρα μέσα στην
κρίση. Κρίμα...
Ακόμη περισσότερο όμως επηρεάστηκε η ζωή των mega-rich συζύγων. Και όταν λέμε η ζωή, εννοούμε το shopping. Σταμάτησαν να αγοράζουν το it ρούχο της διαφημιστικής καμπάνιας και τώρα επενδύουν σε πιο διαχρονικά brands, όπως Chanel και Dior. Ποτέ
δεν ψώνιζαν στις εκπτώσεις, ενώ φέτος είπαν να δοκιμάσουν και αυτό τοπ
σπορ, του να μην βρίσκεις ποτέ το νούμερό σου, γιατί το πρόλαβε άλλη από
το Μάϊο. Γνωστοί Έλληνες σχεδιαστές με πολύ καλή πελατεία παραδέχονται
πως ενώ άλλοτε λάμβαναν λευκές επιταγές από τους συζύγους για να
συμπληρώσουν το ποσό παραγγελίας της συζύγου, φέτος άλλαξαν τα πράγματα.
Οι πλούσιες γνωρίζουν την τιμή πριν βάλουν μπροστά οι μοδίστρες τις
μηχανές. Για την ακρίβεια ο σύζυγος θέλει να ξέρει την τιμή πριν στείλει
την επιταγή. Στους κοσμικούς κύκλους δεν είναι πια ντροπή να
παραδεχθείς ότι έχεις βρει δύο καλά κομμάτια στο Zara.
Η επίδειξη χρήματος είναι επισήμως passe. Και
δεν είναι καθόλου εύκολο αυτό αν είσαι πλούσιος, γιατί στην
πραγματικότητα αυτό έχεις μάθει να κάνεις σε όλη σου τη ζωή. Σκέψου να
πίνεις Dom Perignon χωρίς να είναι Πρωτοχρονιά, να συγκρίνεις ποιο είναι το καλύτερο Nobu στον κόσμο επειδή σε όλα έχεις φάει, να κάνεις shopping επειδή έχεις πολύ ελεύθερο χρόνο και Botox επειδή όλες οι φίλες σου κάνουν. Και ξαφνικά να σου λέει κάποιος ότι το πάρτυ σταματάει. Αν αυτό δεν είναι σκληρό, τότε τι;
Και τα δικά σου δικά μου
Κανείς δεν λέι ότι η μπουρζουαζία ευαισθητοποιήθηκε
τόσο, ώστε να αναδιανείμει τον πλούτο της, να χαρεί και η Παπαρήγα. Όμως
σε μια εποχή -όπως και κάθε εποχή κρίσης- που το Έθνος συσπειρώνεται
και μονοιάζει υπό το σύνθημα της λιτότητας, ο πλούσιος δεν θέλει να μείνει απ'έξω. Δεν θέλει να γίνει φτωχός, όμως φυσικά θα υποκριθεί τον φτωχό έτσι
για να νιώσει το πνεύμα της ομαδικότητας και το γενικευμένο συναίσθημα.
Και ενώ θα τους ακούσεις να λένε, καπνίζοντας το πούρο τους πάφα πούφα,
πως δεν είναι δυνατόν να πληρώνεις ένα σασίμι 40 ευρώ στο καινούριο hot γιαπωνέζικο της Κηφισιάς, τα σκάφη τους συνεχίζουν να οργώνουν το Αιγαίο κάθε σαββατοκύριακο, τα ιδιωτικά τους jet εξακολουθούν να απογειώνονται για ένα γρήγορο shopping spree της συζύγου στο Παρίσι. Και δεν είναι απαραιτήτως κακό αυτό. Αν το καλοσκεφτείς, είναι κοινωνική προσφορά το επιδεικτικό lifestyle. Γιατί αν δεν χαλάει άλλος τα λεφτά, και κυρίως αυτοί που έχουν, πως θα κινηθεί το χρήμα και η αγορά;
Ο σνομπισμός λοιπόν λειτουργεί αντίστροφα αυτή την περίοδο. Είναι faux pas να λες ότι πήγες σήμερα για shopping- αντ'αυτού επισημαίνεις πόσους αιώνες έχεις να ψωνίσεις. Είναι faux pas να διαρρέεις πόσα χάλασες για το γάμο της κόρης σου στη Μύκονο- αντ'αυτού πληρώνεις αδρά τους PRίστες να ορκιστούν στο νόμο της σιωπής. Είναι faux pas να παίρνεις μαζί τις οικιακούς βοηθούς στην παραλία- εξίσου faux pas είναι να τις πηγαίνεις στο Coo να φάτε όλοι μαζί και ακόμα πιο λάθος είναι να πεις ότι θα απολύσεις το βοηθό κηπουρού με τόσο υψηλά ποσοστά ανεργίας. Μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις στα κρυφά. Να χαϊδεύεις τη Lamborghini σου που είναι αραγμένη στο γκαράζ. Να αλλάξεις τη διακόσμηση του σπιτιού σου, αλλά με ένα στιλ πιο διακριτικό από το Louis Quinze που είχες πριν. Και αντί να αγοράσεις το καινούριο σου 13.000 ευρώ Balmain φόρεμα από την μπουτίκ του Κολωνακίου (που θα μαθευτεί σε χρόνο dt), μπορείς να το παραγγείλεις από το net-a-porter.com, που έχει λανσάρει και τα μονόχρωμα delivery boxes για να μη καταλαβαίνουν οι γείτονες τον αποστολέα. Το shopping εχέμυθα στο χώρο σου. Μέχρι λοιπόν να ανακάμψει η οικονομία, οι faux νεόφτωχοι θα ξοδεύουν στα κρυφά. Όχι logo, όχι show off, όχι
δημοσιοποίηση τιμών. Και εγώ και εσύ, μέχρι να ανακάμψει η οικονομία,
θα σβήνουμε πάντα το φως βγαίνοντας από το μπάνιο. Στους faux νεόφτωχους θα λέμε οτι το κάνουμε για οικολογικούς λόγους. Σύμφωνοι;
