«Μα πώς φτάσαμε ως εδώ»;
«Μια από τις φράσεις που ακούγονται πιο συχνά κατά τη διάρκεια της θεραπείας ζεύγους είναι: «Μα πώς φτάσαμε ως εδώ»;
Είναι μια δύσκολη στιγμή όταν διαπιστώνει κάποιος πως η σχέση του με τον/την σύντροφό του έχει αλλάξει, σε βαθμό που δεν αντέχει ο ένας τον άλλον. Και όμως, όλα συνήθως αρχίζουν με τις καλύτερες προθέσεις, με συναισθήματα αγάπης και εμπιστοσύνης. Πώς φτάνουμε σε σημείο να μην αντέχουμε πια ο ένας τον άλλον; Υπάρχουν ενδείξεις και ποιες είναι αυτές;
Τέσσερις συμπεριφορές που δηλητηριάζουν τη σχέση
Μέσα στην επικοινωνία των ζευγαριών που η σχέση τους βρίσκεται σε κίνδυνο μπορούμε αρκετά εύκολα να εντοπίσουμε 4 «τοξικά» χαρακτηριστικά:
1. Επίκριση: Πάντα υπάρχουν διαφορές στις επιθυμίες και παράπονα μεταξύ των συντρόφων, αλλά από το παράπονο μέχρι την επίκριση η απόσταση είναι πολύ μεγάλη.
- «Θύμωσα πάλι που πέταξες τα ρούχα σου όπου βρήκες. Είχαμε συμφωνήσει πως θα τα μάζευες» (παράπονο).
- «Γιατί είσαι τόσο αναίσθητος; Μόνο τον εαυτό σου σκέφτεσαι πάντα. Βαρέθηκα να μαζεύω τα πράγματά σου!» (επίκριση).
Το παράπονο εστιάζεται σε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, ενώ η επίκριση αναφέρεται στην ίδια την ποιότητα του ατόμου.
2. Υποτίμηση: Πολλές φορές τα πράγματα δεν σταματούν στην επίκριση. Η επίκριση εύκολα μεταμορφώνεται σε χλευασμό και ειρωνεία. Δηλαδή σε υποτίμηση της αξίας του άλλου.
- «Σου το λέω τόσες και τόσες φορές, αλλά μάλλον το μυαλό σου δε σε βοηθάει να το καταλάβεις».
Σαρκασμός, κυνισμός, χλευασμός, «αθώες» κοροϊδίες, φαρμακερό χιούμορ εις βάρος του άλλου…. Όλα αυτά είναι διαφορετικοί τύποι υποτίμησης, η οποία είναι και το πιο ανησυχητικό σημάδι. H υποτίμηση αποτελεί ισχυρό δηλητήριο για τη σχέση, γιατί εγκυμονεί την απέχθεια και οδηγεί αναπόφευκτα σε όλο και πιο έντονες και συχνές συγκρούσεις.
3. Αμυντική στάση: Καθόλου πρωτότυπο, όταν μέσα σε ένα ζευγάρι ο ένας από τους δυο γίνεται προσβλητικός και κατηγορεί τον άλλον, ο άλλος να προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Ο κατηγορούμενος πρέπει συνεχώς να αμύνεται, συνήθως χωρίς αποτέλεσμα.
- «Δεν πήγα για τα ψώνια, γιατί χρειάζομαι επιτέλους τον λιγοστό χρόνο που έχω στη διάθεσή μου, όταν γυρίζω από τη δουλειά. Δεν είσαι ικανή ούτε τις δουλειές σου να κάνεις;».
- «Ίσως να πήγαινα εγώ για τα ψώνια, αν δεν έτρωγα όλη τη μέρα μου για να σιδερώνω τα 10 πουκάμισα που χρειάζεσαι κάθε βδομάδα και να συμμαζεύω όλα αυτά που ανακατεύεις. Εκτός και αν στον κόσμο όπου ζεις εσύ τα σπίτια είναι αυτοκαθαριζόμενα».
Ακούγεται γνώριμο;
Και φυσικά ο επιτιθέμενος δεν σταματά να κατηγορεί, γιατί και ο αμυνόμενος ανταποδίδει με αντίστοιχες κατηγορίες προκειμένου να δείξει πως «το πρόβλημα δεν είμαι εγώ, αλλά εσύ».
4. Αποσύνδεση: Σε σχέσεις όπου οι συζητήσεις έχουν τέτοια σκληρότητα, με επίκριση, περιφρόνηση και ατελείωτες αλληλοκατηγορίες (καταστάσεις που αλληλοτροφοδοτούνται σε έναν φαύλο κύκλο με συνεχώς αυξανόμενη ένταση) κάποια στιγμή ο ένας από τους δύο «κλείνει τον διακόπτη». Κάποιος από τους δύο, όποιος κουραστεί πρώτος να καυγαδίζει, βγαίνει από το δωμάτιο και σταματά να μιλάει για όσο διάστημα κρίνει απαραίτητο. Αποσυνδέεται. Αποφεύγει έτσι τη συνέχεια της σύγκρουσης, αλλά αποφεύγει και να επικοινωνήσει και να υποστηρίξει τις θέσεις του απέναντι στον άλλο. Αποφεύγει τη σχέση.
Με την απόσυρση αποφεύγεται η σύγκρουση, αλλά αποφεύγεται και η επικοινωνία για το πρόβλημα. Σε μια συνηθισμένη συζήτηση δυο ανθρώπων ο ακροατής δίνει στον ομιλητή σημάδια της προσοχής του. Γνέφει, έχει οπτική επαφή, λέει κάτι. Ο «αποσυνδεδεμένος» δεν ανατροφοδοτεί τη συζήτηση. Αποφεύγει συνήθως ακόμα και την οπτική επαφή, χωρίς να λέει λέξη ή έστω ένα επιφώνημα που να δείχνει πως «είναι εκεί». Υπάρχει απλώς εκεί σαν «ντουβάρι», χωρίς να νοιάζεται, χωρίς καν να ακούει.
Η αποσύνδεση είναι ένα χαρακτηριστικό που εμφανίζεται συνήθως τελευταίο, αφού έχουν για πολύ καιρό δηλητηριάσει τη σχέση όλα τα προηγούμενα, και το ζευγάρι έχει πια κουραστεί από τη συνεχή εμπλοκή σε έναν αέναο κύκλο αρνητικότητας.
Δεν είναι επίσης απίθανο οι παραπάνω προβληματικοί τρόποι επικοινωνίας να αποτελούν κομμάτι του προσωπικού τρόπου επικοινωνίας ενός ατόμου, οπότε τα πράγματα είναι δυσοίωνα όχι μόνο για την παρούσα προβληματική σχέση αλλά και για τις μελλοντικές προσωπικές και κοινωνικές του σχέσεις.
Αναγνωρίζοντας τον εαυτό μας αλλά και τον /τη σύντροφό μας μέσα από μια θεραπευτική ή συμβουλευτική διαδικασία, στην ουσία μαθαίνουμε να βλέπουμε καθαρά το «πώς» και το «γιατί» της συμπεριφοράς μας αλλά και του νοήματος που έχουν για εμάς τα πράγματα. Μαθαίνοντας τον εαυτό μας μπορούμε να αναγνωρίσουμε αντίστοιχα και τον άλλο. Μαθαίνουμε το πώς μπορούμε να είμαστε καλά μαζί».
Θεανώ Πολυζωγοπούλου
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια – Θεραπεύτρια οικογένειας
25ης Μαρτίου 22 Άνω Πεύκη /210 8054986
polyzogopoulou.grhttp://www.goldenmag.gr
