Οι φόβοι δυναστεύουν τη ζωή μας και πολλές φορές αποφασίζουν στη θέση μας για τις επιλογές μας. Η σύγχρονη ψυχολογία μάς δίνει τα μέσα της αυτογνωσίας, που μας επιτρέπουν να τους ελέγξουμε, να τους εξημερώσουμε και να φτάσουμε σε μια συναίνεση με τον εαυτό μας.
Από την Ήρα Φελουκατζή
Από την Ήρα Φελουκατζή
Οι φοβίες είναι μέρος της ζωής μας και καθένας από εμάς κουβαλάει ένα μεγάλο πακέτο στους ώμους του. Υπάρχουν φόβοι που θεωρούνται νορμάλ, ακόμα κι αν δηλητηριάζουν τη ζωή μας, και οι υπαρξιακοί φόβοι, που επηρεάζουν με μικρή ή μεγαλύτερη ένταση το βίωμα όλων των ανθρώπων. Μια άλλη κατηγορία είναι οι φοβίες, μια βαθιά διαταραχή του ψυχισμού που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παθολογίες. Οι σύγχρονες ψυχολογικές μέθοδοι προσφέρουν σήμερα τα μέσα για να γιατρέψουμε τους φόβους μας, χωρίς απαραίτητα να προσφύγουμε σε μακρόχρονη ψυχανάλυση ή σε φάρμακα. Το κλειδί της θεραπείας για όλους τους φόβους είναι η αυτογνωσία.
ΑΝΤΙΔΟΤΟ Η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ
Οι περισσότεροι από τους κοινούς φόβους έχουν τις ρίζες τους στην έλλειψη αυτοεκτίμησης και εμπιστοσύνης. Πρόκειται για αρνητικά συναισθήματα που τροφοδοτούνται από «προγραμματισμούς» που κουβαλάμε στα κύτταρά μας, από βιώματα και καταβολές που δημιουργούν επαναλαμβανόμενα σύνδρομα και αντιδράσεις. Και εκφράζονται με διάφορους τρόπους. Νομίζουμε ότι δεν είμαστε σε θέση να επιτύχουμε όσα διεκδικούμε. Ότι δεν είμαστε αρκετά ενδιαφέροντες για τους άλλους, ότι δεν αξίζουμε αγάπη και κοινωνική αναγνώριση, ότι δεν είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες της ζωής. Φοβόμαστε ότι δεν θα τα καταφέρουμε να επιτύχουμε επαγγελματικά. Μας κυριεύουν ανησυχίες του τύπου «δεν είμαι καθωσπρέπει», «δεν μπορώ», «αμφιβάλλω», «θα αποτύχω».
Οι υπαρξιακοί φόβοι έχουν να κάνουν με την αγωνία μπροστά στο άγνωστο, στις αλλαγές, στο αναπάντεχο, στην ανατροπή μιας ισορροπίας, στις καταστροφές, στην αρρώστια, στο θάνατο. Τις υπαρξιακές κρίσεις μπορεί κανείς να τις ξεπεράσει με προσωπική προσπάθεια, με βοήθεια από το περιβάλλον του ή με την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη.
Μια ειδική κατηγορία φόβων είναι αυτοί που μας εμπνέουν οι άλλοι. Πολυάριθμα βιβλία έχουν γραφτεί για το σύνδρομο της κοινωνικής φοβίας. Για το τρακ που μας παραλύει στις σχέσεις μας με τους άλλους ή το άγχος που μας κατακλύζει όταν νιώθουμε ότι δίνουμε εξετάσεις και φοβόμαστε την κριτική. Για την ανησυχία μήπως χάσουμε τον αυτοέλεγχο και γίνουμε ρεζίλι, μήπως φανούμε ανόητοι και ανεπαρκείς. Η κοινωνική φοβία μπορεί να φτάσει έως την αγοραφοβία και τον πανικό. Αν τα παθολογικά συμπτώματα οδηγήσουν στην ανατροπή της φυσιολογικής μας ζωής, είναι αναγκαία η προσφυγή σε εξειδικευμένους ψυχολόγους.
ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ-ΑΥΤΟΕΞΗΜΕΡΩΣΗ
Για να μπορέσεις να καταπολεμήσεις τους φόβους σου, πρέπει να βρεις τη ρίζα τους. Πρώτα απ' όλα, να εντοπίσεις ποιος είναι ο φόβος σου, σε ποιες καταστάσεις εκδηλώνεται, πότε νιώθεις ότι απειλείσαι και αντιδράς. Κάνεις συστηματικά αυτή την εξέταση, μέχρι να διαμορφώσεις μια λίστα φόβων και αιτιών, ανατρέχοντας στην παιδική ηλικία, στην ανατροφή σου, στον τρόπο σκέψης που έχεις διαμορφώσει.
Μία από τις αποτελεσματικές τεχνικές για να επιτύχεις την αυτογνωσία είναι να ανυψωθείς στο «ανώτερο εγώ» σου, να μπεις στη θέση του παρατηρητή. Να χαλαρώσεις, να απομακρυνθείς νοερά από το σώμα σου και να δεις τον εαυτό σου αντικειμενικά. Πώς είσαι αυτή τη στιγμή ως σώμα, στάση και αίσθηση; Μετά κάνεις το ίδιο παρατηρώντας τα συναισθήματά σου, αυτά που νιώθεις. Ύστερα, παρατηρείς τις σκέψεις σου, ό,τι περνάει από το μυαλό σου αβίαστα, αυτόματα. Τέλος, βλέπεις τις επιθυμίες σου, τι ποθείς, τι οραματίζεσαι. Από μια τέτοια συχνή εξέταση, προκύπτει μια αντικειμενική παρατήρηση, που σε τοποθετεί σε απόσταση από τον αυτοματισμό και τις αντιδράσεις σου.
Τώρα, ήλθε η ώρα να ενεργήσεις επάνω στο «μικρό εγώ» σου. Όταν νιώθεις φόβο, σταματάς και τον κοιτάς απευθείας. Διαβλέπεις από πού προέρχεται, τον πιάνεις επ' αυτοφώρω. Δηλαδή, όταν μιλάνε μέσα σου συναισθήματα ανησυχίας, λες «στοπ, τώρα δεν μιλάω εγώ, μιλάει ο φόβος, μέσα από τον αυτοματισμό ενός τρόπου σκέψης που είναι λανθασμένος. Πρόκειται για μια στρεβλωμένη ιδέα που έχω για το πρόβλημα, η οποία προέρχεται από παλιά, από επαναλαμβανόμενα σύνδρομα, γνωστά και ως μοτίβα». Βρίσκεις το μοτίβο σου, συνειδητοποιείς το φόβο και τον εξουδετερώνεις. Όταν αντιλαμβάνεται κανείς τους μηχανισμούς που δημιουργούν τα προβλήματα, τους αναιρεί.
ΘΕΤΙΚΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗ
Φτάνουμε στο στόχο, στην ίαση. Αφού εντοπίσεις και συνειδητοποιήσεις τους φόβους σου, χρειάζεται να επιδοθείς συστηματικά στην υπέρβασή τους. Κάθε φορά που κάνεις μια αρνητική σκέψη, επιδιώκεις να την αντικαταστήσεις με μια θετική σκέψη-αντίδοτο. Να ανέβεις ψηλότερα από το πρόβλημα, να συνδεθείς με την «ανώτερη συνείδησή» σου. Να δεις το φόβο και τα αίτιά του από τη μια μεριά, τον εαυτό σου και την αντίδραση του «μικρού εγώ» σου από την άλλη και να τοποθετηθείς στην κορυφή ενός νοητικού τριγώνου. Αποφασίζεις από τη θέση αυτή να πάψεις να τραβάς το σκοινί, να τεντώνεις τα νήματα μιας αρνητικής αλληλοεξάρτησης, να επιμένεις σε μια λανθασμένη σκέψη και αντίδραση. Όταν καταφέρεις να αποστασιοποιηθείς από το πρόβλημα, να το τοποθετήσεις στην πραγματική του διάσταση και να ενεργοποιήσεις στη σκέψη σου θετικές καταστάσεις-αντίδοτα, θα το αναιρέσεις.
Πάνω από όλα, όμως, το βασικό είναι να αγαπάς και να αποδέχεσαι τον εαυτό σου όπως είναι. Αν δεν μπορείς να κατανικήσεις τους φόβους σου, τους αποδέχεσαι. Θεωρείς ότι αποτελούν χρήσιμες εμπειρίες για να μάθεις και να δυναμώσεις. Εξακολουθείς να δουλεύεις επάνω στα προβλήματά σου καλλιεργώντας την αντικειμενική σκέψη και καταγράφοντας τα διδάγματα της αυτογνωσίας στο νοητικό σου πρόγραμμα, που κάποια στιγμή θα αντικαταστήσει τους παλιούς αρνητικούς αυτοματισμούς με ένα νέο, θετικό τρόπο σκέψης και αντίδρασης.
http://www.madamefigaro.gr/
