Η κατάπτωση, το άγχος, οι φοβίες, οι εξαρτήσεις και οι υπαρξιακές μας κρίσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με μια νέα ψυχαναλυτική θεραπεία-εξπρές που αναλύει τις αντιδράσεις μας χωρίς να ανατρέχει στο ξεχασμένο παρελθόν.
Από την Ήρα Φελουκατζή
Ο ήλιος λάμπει στον ουρανό, ούτε ένα συννεφάκι στον ορίζοντα, σε λίγο θα ανοίξεις την πόρτα και θα βγεις στο δρόμο για να πας στη δουλειά. Όλα πάνε καλά στη ζωή σου και το ξέρεις, αλλά να που κάτι μέσα σου σε τρώει σαν σαράκι και σου χαλάει όλο το σενάριο. Το άγχος και η ανησυχία που σε κυριεύουν γιατί πρέπει να δώσεις εξετάσεις σήμερα σε ένα σημαντικό ραντεβού, μια στραβή κουβέντα που σου είπε χθες ο δικός σου άνθρωπος, μια παρατήρηση του διευθυντή σου που σου φάνηκε υποτιμητική, η συμπεριφορά μιας συναδέλφου που σε προσπέρασε για να προτείνει τις δικές της ιδέες και που όλοι τις βρήκαν φανταστικές. Αποτέλεσμα; Εσύ ένιωσες ισοπεδωμένη και θυμωμένη. Όλα αυτά κι άλλα πολλά σου χάλασαν το κέφι. Ετοιμάζεσαι λοιπόν να βγεις έξω, φορώντας μαύρα γυαλιά που σου κρύβουν την πραγματικότητα και σε κάνουν να τα βλέπεις όλα μελανά.
Δεν βλέπω φως στο τούνελ
Σκέψου λοιπόν τι σου συμβαίνει. Το παραμικρό εμπόδιο μπορεί να σε αποθαρρύνει. Οι αντιξοότητες ανατρέπουν την ισορροπία σου. Βρίσκεσαι συνεχώς σε πίεση, άγχος και στρες. Χάνεις συχνά την ψυχραιμία σου και είσαι έρμαιο μιας μόνιμης ανησυχίας και των αρνητικών συναισθημάτων. Σού λείπει η εμπιστοσύνη και η εκτίμηση στον εαυτό σου. Πιστεύεις ότι δεν ανταποκρίνεσαι στις προσδοκίες σου. Σε βασανίζει το τρακ σε κάθε αποφασιστική σου προσπάθεια να επιτύχεις μια θετική αναγνώριση των ικανοτήτων σου. Τρέμεις την αντιπαράθεση, τους ανταγωνισμούς, τις διενέξεις. Έχεις κοινωνικές φοβίες. Δυσκολεύεσαι να νιώσεις άνετα στον επαγγελματικό χώρο, σε δημόσιες συγκεντρώσεις ανάμεσα στο πλήθος ή σε κοινωνικές εκδηλώσεις που απαιτούν μια προσωπική σου περφόρμανς.
Αν όλα αυτά τα προβλήματα, που έχουν λίγο-πολύ όλοι οι άνθρωποι και τα κρύβουν από τους άλλους, φτάσουν στο σημείο να σου δυσκολεύουν τη ζωή, να σε παραλύουν και να μην μπορείς τελικά να είσαι ο εαυτός σου, αναζήτησε λύση. Και ναι, δεν είναι ανάγκη να ξαπλώσεις στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή για 20 χρόνια.
Η λύση έρχεται από το μέλλον
Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι αντιμετώπισης, εκτός από την ψυχανάλυση. Ένας από αυτούς είναι μια σύγχρονη μέθοδος ψυχολογικής υποστήριξης, η θεραπεία «γνωστική-συμπεριφεριολογική» που κερδίζει συνεχώς έδαφος στο εξωτερικό. Η πρώτη λέξη παραπέμπει στο ρήμα «γνωρίζω» και αφορά ένα μέρος της θεραπείας που συνίσταται στην αναγνώριση των προβλημάτων. Και η δεύτερη λέξη αναφέρεται στη συμπεριφορά και αφορά τον αυτοέλεγχο σχετικά με τον τρόπο έκφρασής μας προς τους άλλους.
Τη μέθοδο αυτή εκπόνησε ο Αμερικανός ψυχίατρος ο Ααρόν Μπεκ στη δεκαετία του '60 για περιπτώσεις νευρικής κατάπτωσης. Σήμερα, η μέθοδός του έχει εξελιχθεί και έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική στα προβλήματα ανθρώπινης συμπεριφοράς, στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων ή απλώς για να βοηθήσει τον άνθρωπο στα υπαρξιακά του προβλήματα και στην κοινωνική του προσαρμοστικότητα. Η θεραπεία αυτή έχει σύντομη διάρκεια, περίπου έξι μήνες.
Τα στάδια της θεραπείας
Η φάση της αναγνώρισης είναι ουσιαστική. Ο γνωστικός θεραπευτής δεν ακούει μονάχα το συνομιλητή του, αλλά κουβεντιάζει μαζί του, του θέτει ερωτήματα και με μια εκμαιευτική μέθοδο τον ωθεί να ανακαλύψει τη ρίζα των προβλημάτων. Το γιατί νιώθει άσχημα. Ποιες ιδέες, τάσεις και αντιδράσεις κινητοποιούν τα αρνητικά του συναισθήματα. Αφού εντοπιστεί η ρίζα των προβλημάτων, ο ψυχολόγος οργανώνει από κοινού με τον ενδιαφερόμενο το πρόγραμμα δράσης.
Στόχος είναι η διαφοροποίηση του τρόπου σκέψης, των συναισθηματικών αντιδράσεων και των τρόπων συμπεριφοράς και δράσης. Η επιλογή των μέσων είναι μια δεύτερη φάση. Θεραπευτής και θεραπευόμενος βρίσκονται σε επαγρύπνηση για την παρακολούθηση της δράσης και της αντίδρασης και συζητούν διαφορετικές υποθέσεις για τα αίτια που προκαλούν κάθε φορά ένα πρόβλημα. Η κάθε υποθετική αυτή εκδοχή μπορεί να επιβεβαιωθεί ή να απορριφθεί, ανάλογα με την κοινή τους εκτίμηση για τα γεγονότα.
Τρίτη φάση είναι η δράση. Ο ψυχολόγος ζητάει από τον ενδιαφερόμενο να ξεκινήσει με μικρά βήματα να αλλάζει συμπεριφορά. Να εξετάζει, κάθε φορά που κάποια αντιξοότητα του προκαλεί δυσανάλογα έντονη αντίδραση, τη ρίζα του προβλήματος. Μετά να προσπαθήσει να «σχετικοποιήσει» τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά του, π.χ. σε περιπτώσεις τρακ, άγχους, στρες, φοβίας. Και στην τελευταία φάση να αντιμετωπίσει άμεσα αυτό που τον πονάει, να βιώσει μια «αρνητική» κατάσταση που του δημιουργεί πρόβλημα με την απόφαση να τη διασχίσει σαν μια εμπειρία, σαν ένα στοίχημα, και να την εξουδετερώσει.
Αναδρομή στο παρόν
«Δεν είναι ανάγκη να ανατρέξετε στο παρελθόν, στην καταγωγή, στην ανατροφή και να ξεθάψετε παλιές οδυνηρές μνήμες για να λύσετε το γόρδιο δεσμό του σήμερα», λένε οι γνωστικοί θεραπευτές. «Θεωρήστε τις παλιές αρνητικές εμπειρίες σαν ένα βαρύ πακέτο που το παραμερίζετε. Το αφήνετε στην άκρη και λέτε 'εδώ και τώρα έχω αυτό το θέμα να λύσω και μπορώ να το κάνω. Αποφασίζω να καταλάβω το πρόβλημα, να το δω στις σωστές του διαστάσεις και να το αντιμετωπίσω διασχίζοντάς το, σε μια άμεση επαφή μαζί του ώστε να εξοικειωθώ και να το ξεπεράσω».
Βγάλτε τα μαύρα γυαλιά που σας κρύβουν τον ήλιο. Κοιτάξτε τα οποιαδήποτε προβλήματα με αντικειμενικότητα, χωρίς να αφήνετε τις αρνητικές συνήθειες και συναισθήματα να σας αιχμαλωτίσουν και να σας τραβήξουν προς τα κάτω. Αντιδράστε, μην αφήνετε τον εαυτό σας να γίνει ο χειρότερος εχθρός σας. Πάρτε το επάνω χέρι και επιβληθείτε στις παρορμήσεις ή στις αρνητικές σκέψεις. Ελαχιστοποιήστε τη δραματοποίηση ενός προβλήματος, κοιτάξτε το με ψυχραιμία. Με τον καιρό θα αντικαταστήσετε τις παλιές σας συνήθειες και αντιδράσεις με ένα νέο τρόπο συμπεριφοράς, που θα γίνει δεύτερη φύση σας».
Είναι σημαντικό να εξετάσουμε το πώς επιδρά στις σχέσεις μας με τους άλλους η έλλειψη αυτοεκτίμησης και εμπιστοσύνης στον εαυτό μας. Το πώς αντιδρούμε σε σχέση με την εξουσία, την ιεραρχία, τις σχέσεις καταπίεσης και υποταγής που μπορεί να μας προκαλεί η αντιπαράθεση με υπερτροφικά «εγώ». Η λύση που μας προτείνει η γνωστική θεραπεία είναι να αποδεχτούμε αρχικά τον εαυτό μας όπως είναι και με ειδικές τεχνικές και στρατηγικές, να ξαναπάρουμε τον έλεγχο της ζωής μας. Να ενεργήσουμε για να αλλάξουμε σκέψεις, συμπεριφορά, τρόπους δράσης και θέτοντας εφικτούς στόχους να καταφέρουμε να νικήσουμε στο παιχνίδι της ζωής.
*Για περισσότερες πληροφορίες www.aftcc.fr
http://www.madamefigaro.gr/
