Είμαστε η γενιά που χωρίζει με μεγαλύτερη συχνότητα και ταχύτητα από κάθε προηγούμενη. Και ενώ αυτό θα έπρεπε να μας έχει κάνει εξπέρ στους χωρισμούς, δυστυχώς όλο και λιγότερες σχέσεις τελειώνουν πια με τη μεγαλοπρέπεια που τους αναλογεί.
Από τη Βάσω Παπαγιαννακοπούλου
Αν θεωρείς σκληρό τον Μπέργκερ στο Sex & The City που χώρισε την Κάρι με ένα post-it, «Sorry, I can’t. Don’t hate me» («Συγγνώμη, δεν μπορώ. Μην με μισήσεις»), σου έχω και χειρότερο: να εξαφανιστεί. Απλώς. Χωρίς post-it. Χωρίς να πει κουβέντα. Χωρίς καν να απαντάει στα απελπισμένα-για-μια-εξήγηση τηλεφωνήματά σου. Είμαι σίγουρη ότι μια τέτοια συμπεριφορά δεν σου προκαλεί πια καμία εντύπωση. «Είναι συνηθισμένη» θα μουρμουρίσεις συγκαταβατικά στην εποχή της σεξουαλικής ελευθεριότητας και των one night stands μέσω Facebook, όμως κυρίως τα τελευταία χρόνια έχω υπάρξει μάρτυρας –και αποδέκτης– τέτοιων συμπεριφορών ακόμα και σε μακροχρόνιες σχέσεις. Και στοιχηματίζω ότι αν δεν έπρεπε να μεσολαβήσουν δικηγόροι και δικαστήρια για να μοιράσουν διατροφές, παιδιά και ακίνητα, θα βλέπαμε «χωρισμούς-εξαφανίσεις» ακόμα και σε γάμους.
Το χωρισμό σπάνια τον αποφασίζουν ταυτόχρονα και τα δύο μέλη της σχέσης, αλλά ακόμα κι έτσι, αυτός που θα το ξεστομίσει πρώτος έχει αυτομάτως και το πάνω χέρι, καθοδηγεί τις εξελίξεις, ηγείται των αποφάσεων. Γεγονός που πληγώνει, αν όχι τα αισθήματα του έτερου προσώπου, σίγουρα τον εγωισμό του. Αυτός που χωρίζει λοιπόν παίρνει αυτόματα το ρόλο του «θύτη» και αυτός που τον χωρίζουν το ρόλο του «θύματος». Και κανείς δεν λέει ότι το να πεις «το τελευταίο αντίο» πρόσωπο με πρόσωπο είναι εύκολη υπόθεση, γιατί κανείς νορμάλ άνθρωπος δεν θέλει να είναι φορέας δυσάρεστων ειδήσεων. Κανείς δεν θέλει να είναι θύτης. Όμως το άχαρο «χωρίζουμε» είναι απαραίτητο για να υπάρξει σωστός επίλογος σε οποιαδήποτε μορφή σχέσης, όσο σοβαρή ή επιπόλαια κι αν είναι. Είναι απαραίτητο ακόμα κι αν συνοδεύεται από κοφτές εξηγήσεις όπως «Μου τελείωσε και δεν είμαι ερωτευμένος/η πια μαζί σου». Αντί αυτού όμως, οι χωρισμοί πια γίνονται με SMS, με email, με post-it, με εξαφάνιση. Και χωρίς εξήγηση.
ΜΗΝΥΜΑ ΕΛΗΦΘΗ. OVER
Αν οι πιτσιρικάδες είναι η εξελιγμένη κόπια της επερχόμενης γενιάς και αντιπροσωπεύουν το μέλλον της κοινωνίας, τότε τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης αμερικάνικης πανεπιστημιακής έρευνας δεν είναι καθόλου ευοίωνα για την πορεία των σχέσεων. Σύμφωνα με το Psychology Today η έρευνα αυτή διεξήχθη σε εφήβους ηλικίας μεταξύ 12 και 17 ετών. Το 24% των ερωτηθέντων απάντησε ότι είναι «ΟΚ» να χωρίζεις στέλνοντας ένα SMS – με το 26% εξ αυτών να παραδέχεται πως ναι, το έχει ήδη κάνει περισσότερες από μία φορές.
Σε μια εποχή που έχουμε 500 «φίλους» στο Facebook, αλλά όλο και λιγότερους αληθινούς για να πούμε τον πόνο μας, η συμπεριφορά μας στην πραγματική ζωή έχει αρχίσει να προσομοιώνεται με τη διαδικτυακή μας περσόνα. Και οι σχέσεις μας γίνονται το ίδιο επιφανειακές και αναλώσιμες όπως οι επαφές μας στα social media. Αν μπορείς να κάνεις «block» και unfollow ένα «φίλο» στο facebook ή στο twitter με ένα κλικ, γιατί να μην μπορείς το ίδιο εύκολα να τελειώσεις κι έναν έρωτα;
Σε μια εποχή που έχουμε 500 «φίλους» στο Facebook, αλλά όλο και λιγότερους αληθινούς για να πούμε τον πόνο μας, η συμπεριφορά μας στην πραγματική ζωή έχει αρχίσει να προσομοιώνεται με τη διαδικτυακή μας περσόνα. Και οι σχέσεις μας γίνονται το ίδιο επιφανειακές και αναλώσιμες όπως οι επαφές μας στα social media. Αν μπορείς να κάνεις «block» και unfollow ένα «φίλο» στο facebook ή στο twitter με ένα κλικ, γιατί να μην μπορείς το ίδιο εύκολα να τελειώσεις κι έναν έρωτα;
Θα ήταν μαγικό να αποφεύγαμε τα δράματα, να μην ερχόμασταν καθόλου σε δύσκολη θέση, να στέλναμε ένα μήνυμα όταν βαριόμασταν τον γκόμενο τελειώνοντας απλά, εύκολα και οικονομικά μόνο με 0,079 €/SMS, όμως σύμφωνα με τους ψυχολόγους η αυξητική τάση τέτοιων συμπεριφορών αντικατροπτίζει την έλλειψη κοινωνικής παιδείας και κοινωνικών δεξιοτήτων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο λοιπόν, σύμφωνα με τους ειδικούς, που όλο και περισσότεροι πάσχουμε από υπερευαισθησία στην απόρριψη και στην εγκατάλειψη. Και ως προέκταση αυτού του φαινομένου, παρατηρείται και μια αυξητική τάση στις ανεπιθύμητες παρακολουθήσεις (stalking, αλλά και cyberstalking) από πρώην που δεν τους χώρισαν όπως έπρεπε και ψάχνουν τα “πώς” και τα “γιατί” κατασκοπεύοντας εμμονικά αυτόν/ήν που τους παράτησε.
Όταν δεν χωρίζουμε με αξιοπρέπεια, είναι σαν να μην τελειώνουμε οριστικά τη σχέση, σαν να αφήνουμε εκκρεμότητες που ίσως, κάποια στιγμή στο μέλλον, επιστρέψουμε για να τις τακτοποιήσουμε. Ακόμα χειρότερο, αφήνουμε ανοιχτό το ενδεχόμενο να επιστρέψουμε στη σχέση. Και είναι σαν να αφήνουμε τον άλλο σε μια κατάσταση άγνοιας και αναμονής. Σαν να του στερούμε το δικαίωμα να ξέρει πού βρίσκεται, ώστε να μπορέσει να βιώσει κανονικά τη διαδικασία του πένθους, να θεραπεύσει τις πληγές του και να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο. «Η πιο πρόστυχη λέξη και το πιο χυδαίο γράμμα είναι καλύτερα και ευγενέστερα από τη σιωπή», έχει πει ο Νίτσε.
Σκέψου πόσες φορές έχεις μείνει μετέωρη από την αναίτια «εξαφάνιση» ενός συντρόφου να προσπαθείς να κατανοήσεις τα λόγια που αντηχεί η σιωπή του; Να κατηγορείς τον ενοχικό εαυτό σου με υποθετικά σενάρια, γιατί, δεν μπορεί, για να έφυγε έτσι χωρίς εξήγηση, κάποιο λόγο θα είχε. Κανένας όμως από τους λόγους που τον/την έκανε να φύγει δεν είναι τόσο τρομερός όσο προσβλητική είναι η σιωπή ή η εξαφάνιση. Τώρα πια ξέρω πως όταν δεν μπορείς να διεκπεραιώσεις ένα χωρισμό με κομψότητα, με έλλειψη τρυφερότητας για τον άλλο, δηλώνει –και δε θα το πω καθόλου κομψά–:
α) συναισθηματική ανωριμότητα
β) ευθυνοφοβία
γ) κοινωνικό αυτισμό
Τώρα πια ξέρω, και το ξέρω στα σίγουρα, ότι αν δεν μπορείς να χωρίσεις σωστά, δεν μπορείς να κάνεις ούτε σχέση σωστά.
Η ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΧΩΡΙΣΜΩΝ
Αν σύμφωνα με τις στατιστικές ο μέσος όρος ηλικίας του πρώτου γάμου είναι πλέον στα 27, δηλαδή 5 χρόνια αργότερα απ’ ό,τι το 1970, αυτό σημαίνει πως κατά μέσο όρο ανεβαίνει και ο αριθμός των σχέσεων που δημιουργούμε και χαλάμε μέχρι να βρούμε αυτήν τη μία που θα λειτουργήσει – αν λειτουργήσει. Και μπορεί οι στατιστικές να μην το λένε, όμως ο κυνισμός των τριαντάρηδων απέναντι στη σεξπιρική «παντοτινή αγάπη» τείνει να γίνει τόσο αμείλικτος, όσο αμείλικτη είναι και η υπερπροσφορά υποψήφιων συντρόφων στα dating sites.
Για να μπορέσουμε να αντεπεξέλθουμε στα νέα δεδομένα αυτής της τρελής ερωτικής αρένας, θα πρέπει ουσιαστικά να είμαστε πολύ καλά οχυρωμένοι για να αποδεχτούμε και εντέλει να ξεπεράσουμε την απόρριψη. Χρειάζεται να έχουμε ενισχυμένη αυτοπεποίθηση και υψηλό δείκτη αυτογνωσίας, ώστε να μη χάνουμε τον έλεγχο και την αίσθηση του εαυτού μας κάθε φορά που κάποιος αποφασίζει ότι δεν είμαστε αυτό που ψάχνει. Να έχουμε την ψυχραιμία να θυμόμαστε αυτό που λένε πολύ σοφά οι Αμερικανοί «Rejection is direction», εννοώντας πως κάθε απόρριψη μας οδηγεί όλο και πιο κοντά στον προσανατολισμό μας. Επειδή όμως η ασφάλεια για τον εαυτό μας, όπως αντιθέτως και οι ανασφάλειές μας, διαμορφώνεται από το μοτίβο σχέσης που αναπτύσσουμε με τους γονείς μας στη βρεφική και παιδική ηλικία ή και ύστερα από χρόνια ψυχανάλυσης, το μόνο που είναι ολοκληρωτικά στο χέρι μας να ελέγξουμε αυτήν τη στιγμή είναι ο τρόπος με τον οποίο χωρίζουμε το σύντροφο μας. Ναι, Γιώργο, όπως ένδοξα και μεγαλόψυχα μπορούμε να πούμε «σ’ αγαπώ», με την ίδια μεγαλοπρέπεια μπορούμε να πούμε και «THE END».
ΤΟ ΡΕΚΒΙΕΜ ΜΙΑΣ ΣΧΕΣΗΣ
Κάθε χωρισμός είναι ένας μικρός θάνατος, λένε οι Γάλλοι και οι ρομαντικοί. Κάθε χωρισμός είναι μια νέα αρχή, λένε οι κυνικοί και οι Σκορπιοί. Ένας μοντέρνος οδηγός για να χωρίσεις με στυλ σε όποια από τις δύο κατηγορίες κι αν ανήκεις:
-
Ανάλαβε την ευθύνη του χωρισμού και μη χρησιμοποιείς ύπουλες τακτικές, ώστε να προκαλέσεις το σύντροφο να σε χωρίσει εκείνος.
-
Οι χωρισμοί πρέπει να γίνονται μόνο face to face, ώστε να νιώθει ο άλλος πως κάτι αξίζει, δεν είναι αναλώσιμος. Είναι πολύ σημαντικό να δείχνουμε σεβασμό στην προσωπικότητα του ανθρώπου που κάποτε ερωτευτήκαμε και μοιραστήκαμε μαζί του πολύ ιδιαίτερες και προσωπικές στιγμές. Έτσι κι εκείνος δεν θα χάσει την εμπιστοσύνη του στους ανθρώπους, υιοθετώντας και διαιωνίζοντας λάθος συμπεριφορές στις επόμενες σχέσεις του.
-
Η ειλικρίνεια είναι βασικό συστατικό της συζήτησης, όμως το θέμα είναι πως θα διατυπώσεις την αλήθεια σου. Είναι ΟΚ να πεις ότι δεν είναι ο άνθρωπος που ψάχνεις ή ότι δεν είσαι πια ερωτευμένη μαζί του, αλλά όμως δεν είναι ΟΚ να ξεστομίσεις βαριά λόγια όπως «κάνουμε χάλια σεξ». Ορισμένα πράγματα είναι καλό να τα κρατάμε για τον εαυτό μας.
-
Μην αρχίσεις τα χαζά κλισέ όπως «Δεν φταις εσύ, αλλά εγώ», «είσαι πολύ καλός για μένα και δεν σου αξίζω». Είναι σαν να υποτιμάς τη νοημοσύνη του.
-
Μην κάνεις λεπτομερή αποτίμηση των προβλημάτων, γιατί θα είναι σαν να μπαίνετε σε μια διαδικασία διαπραγματεύσεων που δεν θα οδηγήσει πουθενά. Εκτός αν θέλεις τη διαπραγμάτευση, γιατί δεν σου έχει τελειώσει η σχέση.
-
Πρέπει να είναι ένας ξεκάθαρος και οριστικός χωρισμός. Μην αφήσεις εκκρεμότητες για αργότερα, επειδή δεν θέλεις να στεναχωρήσεις τον άλλο, γιατί έτσι του τροφοδοτείς ελπίδες για μια μελλοντική επανασύνδεση.
-
Όχι δεν μπορείτε να είστε φίλοι εάν αποφάσισες μόνο εσύ το χωρισμό. Πρέπει να δώσεις στον άλλο το χρόνο και το χώρο που χρειάζεται, ώστε να το συνειδητοποιήσει, να το πενθήσει και να επανέλθει. Απόφυγε οποιαδήποτε επαφή θα μπορούσε να τον αναστατώσει και να τον μπερδέψει συναισθηματικά. Ο χρόνος είναι ο μόνος που δίνει τελική μορφή στις σχέσεις μας.