Τα κοιτάσματα στο οικόπεδο 12 της Κυπριακής ΑΟΖ βρίσκονται στη «χρυσή
γραμμή» με την ΑΟΖ του Ισραήλ και ως εκ τούτου τα όποια οφέλη από
ενδεχόμενα κοιτάσματα φυσικού αερίου θα είναι από κοινού με το Τελ Αβίβ.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», το κοίτασμα στην Αφροδίτη δεν εμπίπτει εξ ολοκλήρου στο οικόπεδο 12, αλλά περνά τη μέση γραμμή με την ΑΟΖ του Ισραήλ και επομένως είναι κοινό. Άρα θα πρέπει να υπάρξει συνεκμετάλλευση του κοιτάσματος.
Το γεγονός αυτό δεν είναι κατ' ανάγκη αρνητικό. Το αντίθετο, διότι η στρατηγική σημασία της συνεκμετάλλευσης του κοιτάσματος είναι για την Κύπρο τεράστια, σύμφωνα με εκτιμήσεις διπλωματικών πηγών.
Ένα κράτος, όταν ανακαλύψει ότι έχει κοίτασμα και κάνει τις πρώτες έρευνες, αντιλαμβάνεται κατά πόσον το κοίτασμα εμπίπτει εξ ολοκλήρου στη δική του ΑΟΖ ή αν το κοίτασμα εκτείνεται και στην ΑΟΖ άλλου κράτους.
Αν αρχίσει εκμετάλλευση μονομερώς, τότε το άλλο κράτος μπορεί και δικαίως να θεωρήσει τη μονομερή εκμετάλλευση ως ενέργεια μη-φιλική. Για να μη θεωρηθεί ως μη-φιλική ενέργεια, πρέπει οι δύο χώρες να συνάψουν συμφωνία συνεκμετάλλευσης.
Στην προκειμένη περίπτωση, η Κύπρος πραγματοποιεί ερευνητική γεώτρηση, για να μάθει αν όντως έχει κοίτασμα προς εκμετάλλευση και αν έχει πόσο είναι και τι ποιότητας είναι. Αν, λοιπόν, η γεώτρηση έχει αίσια εξέλιξη και αποτέλεσμα, τότε η Κύπρος δεν μπορεί να προχωρήσει από μόνη της στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Γι' αυτό είναι υποχρεωμένη να συνάψει με το Ισραήλ συμφωνία συνεκμετάλλευσης, όπως προβλέπεται από το άρθρο 2 της Συμφωνίας οριοθέτησης των ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών, στο οποίο συγκεκριμένα αναφέρεται ότι: «Στην περίπτωση που υπάρχουν φυσικοί πόροι, συμπεριλαμβανομένων υδρογονανθρακικών ταμιευτήρων, που εκτείνονται από την ΑΟΖ του ενός Μέρους στην ΑΟΖ του άλλου, τα δύο Μέρη θα συνεργαστούν με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας-πλαίσιο καταμερισμού για τους τρόπους κοινής ανάπτυξης και εκμετάλλευσης τέτοιων πόρων».
Σύμφωνα και με διεθνή προηγούμενα συμφωνιών συνεκμετάλλευσης, μια τέτοια πράξη διέπεται από «Συμφωνία-Πλαίσιο», την οποία συνάπτουν οι δύο εταιρείες που εκτελούν τα συμβόλαια που ανέλαβαν με τα δύο κράτη - στην προκειμένη περίπτωση για την Κύπρο η Noble Energy και για το Ισραήλ η όποια εταιρεία έχει αναλάβει για λογαριασμό της DELEK.
Η συμφωνία μεταξύ των δύο εταιρειών, για να ισχύσει, πρέπει να εγκριθεί και από τα δύο εμπλεκόμενα κράτη. Συνήθως, βασική πρόνοια της συμφωνίας είναι ότι το κοίτασμα θα τυγχάνει εκμετάλλευσης ως μία ενιαία μονάδα. Και -σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική- την εκμετάλλευση αναλαμβάνει η εταιρεία που έχει το συμβόλαιο για το μεγαλύτερο τεμάχιο του κοιτάσματος. Στην προκειμένη περίπτωση, η Noble Energy.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις κυβερνητικών, πολιτικών, αλλά και διπλωματικών πηγών η συμφωνία Κύπρου-Ισραήλ για συνεκμετάλλευση του κοιτάσματος στην «Αφροδίτη», είναι στρατηγικά εξαιρετικής σημασίας για την Κυπριακή Δημοκρατία. Μάλιστα, όπως γράφει η «Καθημερινή» από διπλωματική πηγή «στην περίπτωση της Κύπρου η "Συμφωνία" είναι ισοδύναμη με μια αμυντική συμφωνία με το Ισραήλ». Εξηγώντας διά παραδείγματος την εκτίμησή της, η ίδια πηγή σημείωσε: «Αν για παράδειγμα η Τουρκία χτυπήσει τη γεώτρηση της Noble Energy στην "Αφροδίτη", αυτόματα είναι σαν να κτυπά στην καρδιά των συμφερόντων του Ισραήλ, αφού στην ουσία το Ισραήλ είναι συνέταιρο κράτος στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος».
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», το κοίτασμα στην Αφροδίτη δεν εμπίπτει εξ ολοκλήρου στο οικόπεδο 12, αλλά περνά τη μέση γραμμή με την ΑΟΖ του Ισραήλ και επομένως είναι κοινό. Άρα θα πρέπει να υπάρξει συνεκμετάλλευση του κοιτάσματος.
Το γεγονός αυτό δεν είναι κατ' ανάγκη αρνητικό. Το αντίθετο, διότι η στρατηγική σημασία της συνεκμετάλλευσης του κοιτάσματος είναι για την Κύπρο τεράστια, σύμφωνα με εκτιμήσεις διπλωματικών πηγών.
Ένα κράτος, όταν ανακαλύψει ότι έχει κοίτασμα και κάνει τις πρώτες έρευνες, αντιλαμβάνεται κατά πόσον το κοίτασμα εμπίπτει εξ ολοκλήρου στη δική του ΑΟΖ ή αν το κοίτασμα εκτείνεται και στην ΑΟΖ άλλου κράτους.
Αν αρχίσει εκμετάλλευση μονομερώς, τότε το άλλο κράτος μπορεί και δικαίως να θεωρήσει τη μονομερή εκμετάλλευση ως ενέργεια μη-φιλική. Για να μη θεωρηθεί ως μη-φιλική ενέργεια, πρέπει οι δύο χώρες να συνάψουν συμφωνία συνεκμετάλλευσης.
Στην προκειμένη περίπτωση, η Κύπρος πραγματοποιεί ερευνητική γεώτρηση, για να μάθει αν όντως έχει κοίτασμα προς εκμετάλλευση και αν έχει πόσο είναι και τι ποιότητας είναι. Αν, λοιπόν, η γεώτρηση έχει αίσια εξέλιξη και αποτέλεσμα, τότε η Κύπρος δεν μπορεί να προχωρήσει από μόνη της στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Γι' αυτό είναι υποχρεωμένη να συνάψει με το Ισραήλ συμφωνία συνεκμετάλλευσης, όπως προβλέπεται από το άρθρο 2 της Συμφωνίας οριοθέτησης των ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών, στο οποίο συγκεκριμένα αναφέρεται ότι: «Στην περίπτωση που υπάρχουν φυσικοί πόροι, συμπεριλαμβανομένων υδρογονανθρακικών ταμιευτήρων, που εκτείνονται από την ΑΟΖ του ενός Μέρους στην ΑΟΖ του άλλου, τα δύο Μέρη θα συνεργαστούν με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας-πλαίσιο καταμερισμού για τους τρόπους κοινής ανάπτυξης και εκμετάλλευσης τέτοιων πόρων».
Σύμφωνα και με διεθνή προηγούμενα συμφωνιών συνεκμετάλλευσης, μια τέτοια πράξη διέπεται από «Συμφωνία-Πλαίσιο», την οποία συνάπτουν οι δύο εταιρείες που εκτελούν τα συμβόλαια που ανέλαβαν με τα δύο κράτη - στην προκειμένη περίπτωση για την Κύπρο η Noble Energy και για το Ισραήλ η όποια εταιρεία έχει αναλάβει για λογαριασμό της DELEK.
Η συμφωνία μεταξύ των δύο εταιρειών, για να ισχύσει, πρέπει να εγκριθεί και από τα δύο εμπλεκόμενα κράτη. Συνήθως, βασική πρόνοια της συμφωνίας είναι ότι το κοίτασμα θα τυγχάνει εκμετάλλευσης ως μία ενιαία μονάδα. Και -σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική- την εκμετάλλευση αναλαμβάνει η εταιρεία που έχει το συμβόλαιο για το μεγαλύτερο τεμάχιο του κοιτάσματος. Στην προκειμένη περίπτωση, η Noble Energy.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις κυβερνητικών, πολιτικών, αλλά και διπλωματικών πηγών η συμφωνία Κύπρου-Ισραήλ για συνεκμετάλλευση του κοιτάσματος στην «Αφροδίτη», είναι στρατηγικά εξαιρετικής σημασίας για την Κυπριακή Δημοκρατία. Μάλιστα, όπως γράφει η «Καθημερινή» από διπλωματική πηγή «στην περίπτωση της Κύπρου η "Συμφωνία" είναι ισοδύναμη με μια αμυντική συμφωνία με το Ισραήλ». Εξηγώντας διά παραδείγματος την εκτίμησή της, η ίδια πηγή σημείωσε: «Αν για παράδειγμα η Τουρκία χτυπήσει τη γεώτρηση της Noble Energy στην "Αφροδίτη", αυτόματα είναι σαν να κτυπά στην καρδιά των συμφερόντων του Ισραήλ, αφού στην ουσία το Ισραήλ είναι συνέταιρο κράτος στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος».
