Του John McDermott
Είναι σε όλους γνωστό, ότι κάθε εβδομάδα κοινοποιούνται εκθέσεις για το χρέος των ΗΠΑ. Η έκθεση που κοινοποιήθηκε την Τετάρτη όμως, από τους Willem Buiter και Ebrahim Rahbari της Citigroup δεν είναι από τις συνηθισμένες. Εκτιμά ότι το αδιέξοδο για το όριο δανεισμού είναι ουσιαστικά κωμωδία συγκρινόμενο με την τραγωδία που ενδεχομένως να ακολουθήσει. Πέντε είναι τα σενάρια που διατυπώνονται για τις ΗΠΑ, ενώ οι συντάκτες της έκθεσης θεωρούν ότι η υποβάθμιση της χώρας είναι σχεδόν βέβαιη.
Σενάριο 1 (ποσοστό πιθανότητας 60%): Το όριο ομοσπονδιακού δανεισμού αυξάνεται εγκαίρως. Ακολουθεί συμφωνία για μικρό πακέτο δημοσιονομικής προσαρμογής. Η μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση υποβαθμίζεται σε ΑΑ.
Σενάριο 2 (ποσοστό πιθανότητας 33%): Το όριο ομοσπονδιακού δανεισμού αυξάνεται εγκαίρως. Ακολουθεί συμφωνία για δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία όμως, μεταθέτει για αργότερα τις σημαντικότερες κινήσεις και δεν θεωρείται αξιόπιστη. Η μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση των ΗΠΑ υποβαθμίζεται σε ΑΑ, αλλά όχι άμεσα.
Σενάριο 3 (ποσοστό πιθανότητας 5%): Το όριο του ομοσπονδιακού δανεισμού δεν αυξάνεται εγκαίρως και οι ΗΠΑ κηρύσσουν στάση πληρωμών.
Σενάριο 4 (ποσοστό πιθανότητας 1%): Το όριο ομοσπονδιακού δανεισμού αυξάνεται εγκαίρως. Υπάρχει συμφωνία για μεγάλο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, με εμπροσθοβαρείς κινήσεις. Δεν υποβαθμίζεται η πιστοληπτική αξιολόγηση των ΗΠΑ.
Σενάριο 5 (ποσοστό πιθανότητας 1%): Το όριο ομοσπονδιακού δανεισμού των ΗΠΑ αυξάνεται εγκαίρως. Υπάρχει συμφωνία για μεγάλο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, με εμπροσθοβαρείς κινήσεις το οποίο χαρακτηρίζεται αξιόπιστο. Δεν υπάρχει υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγηση των ΗΠΑ.
Buiter και Rahbari υποστηρίζουν πως ενώ ο κίνδυνος τεχνικού χρεοστασίου είναι εξαιρετικά μικρός, το ενδεχόμενο υποβάθμισης της αμερικανικής οικονομίας μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά επώδυνο.
«Οι συνέπειες μίας υποβάθμισης πιθανότατα θα είναι σαφώς λιγότερο καταστροφικές από εκείνες μία στάσης πληρωμών. Θα είναι όμως, ουσιαστικές και θα περιλαμβάνουν την αύξηση του κόστους χρηματοδότησης για το αμερικανικό Δημόσιο, για πολλές εταιρείες που σχετίζονται με το αμερικανικό δημόσιο αλλά και ιδιωτικές εταιρείες.
Η υποβάθμιση, θα μειώσει επίσης περαιτέρω την εμπιστοσύνη στο αμερικανικό δολάριο ως νόμισμα συναλλαγματικών αποθεμάτων και τα Treasuries των ΗΠΑ ως διεθνή τοποθέτηση χωρίς κίνδυνο. Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς πως θα ξεπεράσουν οι ΗΠΑ τις αναπόφευκτες δημοσιονομικές προκλήσεις χωρίς να βιώσουν είτε κρίση δολαρίου και κρατικού χρέους, είτε την οικονομική ύφεση που θα προκληθεί από την απαιτούμενη δημοσιονομική προσαρμογή ή και τα δύο» αναφέρει η έκθεση.
Οι συντάκτες της έκθεσης συνεχίζουν αναλύοντας τις επιπτώσεις του βασικού σεναρίου που φέρει μικρή αύξηση του ορίου δανεισμού (κατά 2 τρισ. δολ.) με υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης από την S&P. Εκτιμούν ότι οι βραχυπρόθεσμες περικοπές δαπανών ύψους 200 δισ. δολ. θα οδηγήσουν σε μείωση του ΑΕΠ κατά 0,2%-0,7%. Και αυτό είναι μόνο μέρος του σεναρίου, καθώς προσθέτουν ότι θα υπάρξουν και άλλες έμμεσες επιπτώσεις από την υποβάθμιση (επιδείνωση του κλίματος εμπιστοσύνης, μείωση επενδύσεων, μείωση της αξίας των τοποθετήσεων, πτώση του δολαρίου κ.λπ.). Το αποτέλεσμα... ίσως να είναι ένα τρίτο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
«Η ύφεση μπορεί να αποφευχθεί, αλλά η αποδυνάμωση της ανάπτυξης για δύο συνεχόμενα τρίμηνα και η επακόλουθη αύξηση της ανεργίας μπορεί να οδηγήσουν την Fed σε νέα στροφή προς πολιτική παροχής αναπτυξιακών κινήτρων, οδηγώντας ενδεχομένως στο τρίτο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης κατά το πρώτο ή το δεύτερο τρίμηνο του 2012» αναφέρει η έκθεση.
Αυτά βεβαίως δεν είναι αναπόφευκτα. Εμείς είμαστε πιο δύσπιστοι ως προς αυτό το ενδεχόμενο από ότι το δίδυμο της Citi. Η ρητορική της έκθεσης σε πολλά σημεία επισκιάζει την ίδια την ανάλυση. Δύσκολα όμως, μπορεί να διαφωνήσει κανείς το βασικό συμπέρασμα ότι οι ΗΠΑ μάλλον δεν θα ακολουθήσουν την καταλληλότερη πολιτική.
«Για μας είναι μυστήριο το πώς θα καταφέρουν οι ΗΠΑ να καταλήξουν σε ένα πακέτο μεγάλο, εμπροσθοβαρές, καλά σχεδιασμένο και αξιόπιστο (όπως προϋποθέτει στο πέμπτο σενάριο). Στην Ιαπωνία, οι μεγαλύτερες οικογένειες άφηναν ένα σημαίνων μέλος τους όμηρο στο παλάτι του κυβερνήτη για να εξασφαλιστεί η καλή τους συμπεριφορά. Δύσκολα μπορεί να βρει κανείς στον 21ο αιώνα ένα μέσο δέσμευσης εξίσου αποτελεσματικό» αναφέρει η έκθεση.
Οι δυσάρεστες ειδήσεις δεν τελειώνουν εδώ. Η δημοσιονομική προσαρμογή που απαιτείται από τις ΗΠΑ είναι μεγαλύτερη από ότι εκτιμάται. Οι συντάκτες της έκθεσης εκτιμούν οι ΗΠΑ χρειάζονται «μόνιμη» δημοσιονομική σύσφιξη της τάξεως του 6,2% - υψηλότερα και από τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ για 5,65% και τα σχέδια των βουλευτών της χώρας.
Δεν είμαστε και τόσο βέβαιοι για την ακρίβεια αυτών των εκτιμήσεων, λένε αναλυτές που είδαν την έκθεση, αλλά τουλάχιστον αποτελούν μία σημαντική υπενθύμιση του ότι η μακροπρόθεσμη δημοσιονομική θέση των ΗΠΑ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις που θα ληφθούν τώρα και τον ρυθμό ανάπτυξης των επόμενων ετών. Το θέατρο του παραλόγου που εξελίσσεται τώρα στην Ουάσιγκτον, όμως, απλώς δημιουργεί σύγχυση.
