Ενα απειλούμενο είδος το οποίο παλαιότερα ήταν κοινό σε όλη την Ελλάδα, σήμερα επιβιώνει μόνο στη Μικρή Πρέσπα
Στη Μικρή Πρέσπα φωλιάζει ένας απομονωμένος από τους υπόλοιπους πληθυσμούς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης πληθυσμός σταχτόχηνας ( Πηγή: ΕΠΠ-Π.Σταθόπουλος)
Πρόκειται για τις μεγαλύτερες αγριόχηνες της Ευρώπης. Σε μήκος φτάνουν τα 60 εκατοστά και σε βάρος ακόμη και τα 4 κιλά. Οι σταχτόχηνες (Anser anser rubrirostris), ένα άλλοτε κοινό είδος στης Ελλάδα, φωλιάζουν πλέον σταθερά μόνο στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών. Εως και τη δεκαετία του 1960, σύμφωνα με το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο για τα απειλούμενα είδη, φώλιαζαν σε πολλούς ελληνικούς υγρότοπους - Δέλτα Εβρου, Ισμαρίδα, Κερκίνη κ.ά. - ενώ στις αρχές και τα μέσα του 20ου αιώνα πολλές διαχείμαζαν στην Αιτωλοακαρνανία, την Εύβοια, τη Βοιωτία κ.ά.
Σήμερα αποτελεί ένα σπάνιο τοπικό επιδημητικό και ασυνήθιστο χειμερινό επισκέπτη. Στη Μικρή Πρέσπα φωλιάζει ένας μικρός, απομονωμένος από τους υπόλοιπους της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και κατά συνέπεια ευάλωτος πληθυσμός. «Αγνωστο παραμένει ακόμη εάν χήνες από τον πληθυσμό της Πρέσπας μεταναστεύουν σε άλλους κοντινούς υγροτόπους κατά τη διάρκεια του χειμώνα», λέει η βιολόγος της Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών κυρία Ειρήνη Κουτσερή.
Με στόχο την καλύτερη κατανόηση των παραγόντων οι οποίοι περιορίζουν τον πληθυσμό των σταχτόχηνων και τη διαμόρφωση προτάσεων προστασίας του είδους, η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών ξεκινάει ένα ερευνητικό πρόγραμμα μικρής διάρκειας. Σκοπός των μελετητών είναι να αναζητηθούν στοιχεία για την αναπαραγωγή της σταχτόχηνας, τη μετανάστευση καθώς και την απομόνωση του πληθυσμού από άλλους του είδους στην Ανατολική Ευρώπη. Οι έλληνες ερευνητές συνεργάζονται με το Πανεπιστήμιο Oulu της Φινλανδίας όπου έχουν ήδη αποστείλει δείγματα για γενετική ανάλυση.«Τέτοιου είδους αναλύσεις είναι απαραίτητες, καθώς θα καθορίσουν το βαθμό απομόνωσης του πληθυσμού», λέει η κυρία Κουτσερή.
Κατά μέσο όρο, την περίοδο 1996-2005, όπως αναφέρεται στο Κόκκινο Βιβλίο, καταμετρήθηκαν 192 σταχτόχηνες. Ωστόσο, οι μεγαλύτερες καταγραφές στην Ελλάδα έγιναν το 1965 οπότε καταμετρήθηκαν 7.300 σταχτόχηνες στο Δέλτα Εβρου και το 1974 οπότε παρατηρήθηκαν, στις 21 Ιανουαρίου, 3.000 σταχτόχηνες στην Ισμαρίδα.
Συνάντηση ειδικών
Πριν από λίγες ημέρες διοργανώθηκε στην Πρέσπα μία συνάντηση εργασίας ειδικών ορνιθολόγων από το ολλανδικό ινστιτούτο SOVON (SOVON Dutch Centre for Field Ornithology) και ελλήνων επιστημόνων για να συζητήσουν τους περιορισμούς στη μελέτη του είδους στην περιοχή των Πρεσπών. Οι προοπτικές για την έρευνα στις Πρέσπες περιορίζονται καθώς οι αγριόχηνες φωλιάζουν στους καλαμιώνες με συνέπεια να δυσχεραίνεται η άμεση παρατήρηση. «Συζητήθηκαν όμως πιθανές λύσεις και έως την ερχόμενη άνοιξη θα έχει οργανωθεί το σύστημα καταγραφής του πληθυσμού με ένα συνδυασμό μεθόδων, συμπεριλαμβανομένης και της εφαρμογής ραδιοπομπών», επισημαίνει η κυρία Κουτσερή.
Θύμα της λαθροθηρίας
Για την προστασία του είδους απαιτείται αυστηρός έλεγχος της λαθροθηρίας αλλά και της κυνηγετικής δραστηριότητας καθώς αρκετές σταχτόχηνες σκοτώνονται από κυνηγούς λόγω της ομοιότητάς τους με την ασπρομέτωπη χήνα, της οποίας το κυνήγι επιτρέπεται. Επίσης, οι ειδικοί προτείνουν επέκταση των Καταφυγίων Άγριας Ζωής, καλύτερη διαχείριση και προστασία των βιοτόπων του είδους και παρακολούθηση του πληθυσμού του τόσο στην Πρέσπα όσο και στις περιοχές όπου διαχειμάζει.
