Στην εποχή που όλα χαρτογραφούνται, οι υψομετρικές καμπύλες ενέπνευσαν ντιζάινερ και αρχιτέκτονες για τη δημιουργία έργων που θυμίζουν ναυτικούς χάρτες.
Του Μέμου Φιλιππίδη
Οι υψομετρικές καμπύλες που δείχνουν με γράφημα το ύψος των βουνών ή η απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος σε μια αξονική ή μαγνητική τομογραφία μάς είναι αρκετά οικείες. Δεν υπήρχε όμως, παρά μόνο πολύ πρόσφατα, μια ευρύτερη χρήση ρευστών γλυπτικών σχημάτων στην αρχιτεκτονική. Δηλαδή μορφών που έκαναν επιτακτική την απεικόνιση και τον σχεδιασμό τους μέσω διαδοχικών τομών, οι οποίες παρουσίαζαν μικρές διαφορές περιγράμματος μεταξύ τους –ιδωμένες μάλιστα σε μία μακέτα όλες μαζί από τη μία άκρη, έμοιαζαν με καλειδοσκόπιο, κάπως περίεργο βέβαια δεδομένου ότι απουσίαζαν από αυτό τα χρώματα.
Έτσι λοιπόν κοίλα γεωμορφικά σχήματα, χώροι που μοιάζουν διαβρωμένοι από το νερό ή τον αέρα, κλιμακωτές πλαγιές σαν παραμορφωμένα αμφιθέατρα κ.ά. μελετώνται συχνά τα τελευταία χρόνια από αρχιτεκτονικά γραφεία για πλατείες ή δημόσια κτίρια. Η υπόγεια, υπόσκαφη αρχιτεκτονική αλλά και η υπέργεια μπορούν να αναλυθούν σε πολλές παράλληλες μεταξύ τους φέτες, συγκροτώντας ένα ανάγλυφο τοπίο, ένα νέο τεχνητό έδαφος, έναν χώρο ριζικά διαφορετικό από τα ορθογώνια κουτιά που έχουμε συνηθίσει (και τα οποία οι μινιμαλιστές πριμοδοτούν ακατάπαυστα). Η Ιρακινή Zaha Hadid και οι Ολλανδοί Un Studio χρησιμοποιούν στα έργα τους υψομετρικές καμπύλες που συγκροτούν μία από τις λίγες και καλοδιαλεγμένες αναφορές τους στη φύση –άλλωστε με τη φουτουριστική αρχιτεκτονική τους έχουν και οι δύο απορρίψει πλήρως την «κλασική» σύνδεση με το φυσικό, που επί σειρά ετών δεν ήταν παρά η εμμονή στη χρήση γήινων υλικών στο ίδιο το κτίριο (για παράδειγμα πέτρα, ξύλο κτλ.).
Το τοπίο που με όλον τον χρωματικό του πλούτο ήταν διαχρονικά καθιερωμένο θέμα για ζωγράφους γίνεται τώρα έμπνευση και αντικείμενο μελέτης και για τους αρχιτέκτονες, οι οποίοι το μεταφράζουν αφαιρετικά, με έναν αποστειρωμένο και «γυμνό» τρόπο. Την ίδια στιγμή για τους ντιζάινερ οι υψομετρικές καμπύλες παρέχουν ένα μοτίβο γραμμών που μπορεί να τυπωθεί επάνω σε πιάτα ή να διαμορφώσει τα περιγράμματα για δίσκους, CDs, βιβλία ή χαλιά. Αυτό που είναι επίπεδο με τη βοήθειά τους αποκτά βάθος –πρόκειται για ένα είδος οπτικού τρικ όπου το δισδιάστατο γίνεται (ή μοιάζει) τρισδιάστατο.
Έτσι τώρα οι υψομετρικές καμπύλες προσδίδουν σε σουπλά, λάμπες και τραπέζια την ίδια «επιστημονική αύρα» που χάριζαν άλλοτε στον χώρο οι παλαιωμένοι ναυτικοί χάρτες με τους οποίους κοσμούσαν τους τοίχους. Χάρη σε αυτήν την «επιστημονική» αισθητική εξασφαλίζεται η απαραίτητη απόσταση από άλλα μοτίβα ή φόρμες με προέλευση λουλούδια και φυτά, κάτι που υποτίθεται ότι «πρέπει να αποφευχθεί» από τους μοντέρνους ντιζάινερ, μια και ταυτίζεται με την κλασική διακόσμηση. Την ίδια στιγμή η «διάβρωση» των υλικών με υψομετρικές καμπύλες (είτε πρόκειται για νιπτήρα είτε για βιβλίο) καταφέρνει να εισάγει την ψευδαίσθηση της φθοράς –ακόμη και στα πιο μοντέρνα υλικά–, ένα απαραίτητο για ορισμένους συμπλήρωμα της οικιακής ατμόσφαιρας (η πατίνα του χρόνου), όπου έπιπλα-αντίκες ή φθαρμένες πέτρες και βότσαλα συγκροτούν μια συλλογή για κοινή θέα, εξοστρακίζοντας ακόμη και το πιο μοντέρνο κτιριακό κέλυφος.












