Το έφεραν στο φως ανασκαφές του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης
Ηταν ένα ιερό νησί. Στην κορυφή του βρισκόταν το ιερό του Απόλλωνα όπου έφθαναν προσκυνητές από όλη την Κύπρο. Και εκεί πήγαιναν τα αγόρια τους οι γονείς, όταν έφθαναν στην ενηλικίωση προκειμένου να μετάσχουν σε ειδικές τελετουργίες ωρίμανσης.
Πρόκειται για την Γερόνησο (ιερό νησί), μία νησίδα στην πραγματικότητα που βρίσκεται απέναντι από την ακτή του χωριού Αγιος Γεώργιος της Πέγειας, στην επαρχία της Πάφου και έχει ιστορία, που πάει πίσω περισσότερα από 5000 χρόνια! Την απόδειξη φέρνουν στο φως οι ανασκαφές του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, που διεξήχθησαν φέτος από αρχαιολογική ομάδα 17 ατόμων υπό την διεύθυνση της καθηγήτριας κυρίας Τζόαν Μπρίτον Κόνελι.
Το πιο ασυνήθιστο εύρημα μάλιστα της φετινής ανασκαφής, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Πανεπιστημίου είναι ένα χειροποίητο αγγείο - μινιατούρα με συμπιεσμένο χείλος, το οποίο εικάζεται ότι μπορεί να χρησιμοποιήθηκε ως ανάθημα ή ως παιγνίδι.
Ιερό θα πρέπει να θεωρούνταν το νησί ήδη από τα Προϊστορικά χρόνια _ή τουλάχιστον συμβολικά φορτισμένο_ όπως πιστεύει η κυρία Κόνελι, η οποία έχει φέρει στο φως έναν μικρό αποθέτη που χρονολογείται στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, δηλαδή περίπου στο 3800 π. Χ. και έφερε στάχτες, λίθινα εργαλεία, το ειδώλιο μίας γυναικείας μορφής και μία χάντρα.
Τα κατάλοιπα όμως που ερευνώνται, είναι κυρίως της Ελληνιστικής εποχής, όταν άνθησε το ιερό του Απόλλωνα. Κατά την αρχαιολόγο, τον 1ο π. Χ. αιώνα οι οικογένειες έφερναν τους μικρούς τους γιους στη Γερόνησο για να περάσουν την διαδικασία της ενηλικίωσης, μάλιστα μία κυκλική κατασκευή που αποκαλύφθηκε πρόσφατα ερμηνεύεται ως πλατφόρμα διεξαγωγής των τελετών. Επιπλέον ενεπίγραφα όστρακα μαρτυρούν ότι τα παιδιά μάθαιναν το ελληνικό αλφάβητο. Και πιθανόν, όπως λέει η ανασκαφέας, εδώ να λειτουργούσε σχολείο αρρένων!.Ως τμήμα του ιερού βεβαίως.
Τέσσερις μεγάλοι πίθοι τοποθετημένοι σε σειρά, που ανασκάφηκαν επίσης, θεωρείται ότι χρησίμευαν για την περισυλλογή νερού της βροχής που έρεε από την οροφή του κτιρίου. Γιατί το νερό ήταν ιδιαίτερα πολύτιμο αγαθό για το νησί, το οποίο δεν διέθετε φυσικές πηγές ή πηγάδια.
Το είδος των αγγείων εξάλλου που βρέθηκαν φέτος (της ύστερης Ελληνιστικής περιόδου) υποδηλώνει μία διατροφή των ανθρώπων εκείνης της εποχής, πλούσια σε υγρά, σούπες αλλά και στραγγισμένα φαγητά. Οσο για το πλήθος των αμφορέων που έχουν βρεθεί _πάντα της Ελληνιστικής εποχής_, μαρτυρούν την προέλευσή τους από Αίγυπτο, τη Ρόδο, την Κω και την Ιταλία ενώ υπάρχουν και τοπικοί, κυπριακοί.
Να σημειωθεί ότι κατά την πρώιμη Βυζαντινή περίοδο κτίστηκε πάνω στη Γερόνησο μία χριστιανική βασιλική «αντικριστά» με τις άλλες τρεις, που είχαν κτιστεί στον Άγιο Γεώργιο Πέγειας, στην απέναντι στεριά. Για την ανέγερση μάλιστα και των τεσσάρων αυτών κτισμάτων χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλη κλίμακα ως οικοδομικό υλικό, οι λαξευμένοι λίθοι των αρχαίων κτιρίων. Η έρευνα θα συνεχισθεί το επόμενο καλοκαίρι, στο μεταξύ όμως, που πολλοί είναι εκείνοι που ανησυχούν για την αλλοίωση του τοπίου, που μπορεί να επιφέρει στο νησί η μεγάλη οικοδομική ανάπτυξη της περιοχής, ειδικά στο αρχαίο λιμάνι Μανίκι.
