Οι ειδικές «διαγνωστικές εξετάσεις» που θα σώσουν το γάμο σου από την επιδημία διαζυγίου.
Από την Τζίνα Κωνσταντοπούλου
Ο Γκράουτσο Μαρξ έλεγε ότι ο γάμος είναι η κύρια αιτία του διαζυγίου. Άποψη που δεν έβρισκαν καθόλου αστεία οι στρατιές των γυναικών που γαλουχήθηκαν με το όνειρο ενός βασιλικού νυφικού, ενώ η λέξη «διαζύγιο» συμπύκνωνε το χειρότερο εφιάλτη τους. «Οι άνθρωποι φαντάζονται πως υπήρξε κάποια χρυσή εποχή του γάμου, εκεί γύρω στα '50s», γράφει η Στέφανι Κουντζ στο βιβλίο της Η Ιστορία του Γάμου, Από την Υποταγή στην Οικειότητα ή Πώς η Αγάπη Νίκησε το Γάμο (εκδ. Πολύτροπον). Το μοντέλο γάμου που καλλιεργήθηκε τη δεκαετία του ’50 απαιτούσε έναν άντρα κουβαλητή και μια χαρούμενη νοικοκυρά ντυμένη σε παστέλ αποχρώσεις, που μεγάλωνε επίσης χαρούμενα παιδιά και φούρνιζε κέικ. Στην πραγματικότητα, όλοι θεωρούσαν ιδανικό το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο λειτουργούσαν τότε οι γάμοι παρά φαντασίωναν τον ίδιο τον τύπο του γάμου. Μέχρι και τα τέλη των '70s, οι χωρισμένοι αποτελούσαν μειοψηφία και γενικά φωτογράφιζαν ένα κοινωνικό σύνολο που έμοιαζε τόσο οικείο, όσο σχεδόν και οι εξωγήινοι. Ήταν στη δεκαετία του ’80 που η φυλή των divorced άρχισε δειλά δειλά να πολλαπλασιάζεται – στα 10 ζευγάρια, το 1 ήταν χωρισμένο.
Σήμερα, πάλι, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, 1 στα 4 παντρεμένα ζευγάρια καταλήγει σε δικηγόρο διαζυγίων. Αν κρίνει μάλιστα κανείς από τους υπολογισμούς για το 2011, μάλλον θα ζήσουμε επιδημία διαζυγίου, αφού αναμένεται 1 στους 2 γάμους να έχει ημερομηνία λήξης. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να βάλεις το γάμο σου στο μικροσκόπιο πριν να είναι πολύ αργά. Όπως ήταν απόλυτα δημοφιλές και αναγκαίο στα '90s να σώσεις την ψυχή σου ξαπλώνοντας στο ντιβάνι του ψυχολόγου, τώρα ήρθε η στιγμή να κλείσεις ραντεβού για δύο στο σύμβουλο γάμου. Σε Ευρώπη και Αμερική κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος τα περίφημα check up γάμου που γίνονται από ειδικούς ψυχολόγους, είτε σε συνεδρίες είτε ηλεκτρονικά. Πρόκειται σε πρώτη φάση για ερωτηματολόγια που κάνουν crash test στη σχέση σας, φέρνοντας στην επιφάνεια ασυμφωνίες και συναισθηματικές ρωγμές. Ίσως την κρίση να μην μπορείς να την αποφύγεις, είναι στο χέρι σου όμως να τη διαχειριστείς και να τη λύσεις πριν οδηγήσει σε σύρραξη.
Check list
Στις 10 κατηγορίες που ακολουθούν εστιάζει ένας σύμβουλος γάμου για να διαγνώσει αν ένα ζευγάρι βρίσκεται στα πρόθυρα της γαμήλιας κρίσης.
Χρειάζεται και ποιότητα και ποσότητα στο γαμήλιο sex για να γλιτώσει από την κρίση. «Ο γάμος θα μπορούσε να είναι η σεξουαλική ζούγκλα μας, είναι το πεδίο όπου όλα είναι επιτρεπτά, με την προϋπόθεση βέβαια ότι οι επιθυμίες είναι αμοιβαίες», εξηγεί η Μαρία Λέλα, υποψήφια Διδάκτωρ Ψυχολογίας στο Πάντειο. Ωστόσο, 18.000 παντρεμένα ζευγάρια με τις απαντήσεις τους σε έρευνα της Εταιρείας Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας επαληθεύουν τα απογοητευτικά στατιστικά του έγγαμου βίου. Τα δύο πρώτα χρόνια του γάμου τα ζευγάρια κάνουν sex τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα, ενώ τον έβδομο χρόνο, μαζί με την εμφάνιση της «φαγούρας», παρατηρείται και η συρρίκνωση της έγγαμης λίμπιντο, αφού μιλάμε για μία ερωτική επαφή το μήνα.
Άσπρο-μαύρο
Το φιλμ της ζωής ενός ευτυχισμένου ζευγαριού δεν μπορεί να είναι ασπρόμαυρο. Αυτό συμβαίνει όταν αντί να εστιάζεις στα θετικά στοιχεία ενός γάμου, βλέπεις μόνο τα αρνητικά χαρακτηριστικά του. Μία φίλη, μητέρα δύο παιδιών, ενώ έχει φτιάξει μια πολύ ωραία οικογένεια, κάνει το λάθος να δηλητηριάζει μόνη της τη σπιτική ατμόσφαιρα. Το πρόβλημά της είναι η εχθρική πεθερά της, την οποία, αν και μένει στη Κυπαρισσία, την έχει αναγάγει σε αγκάθι του γάμου της, εξ ου και τσακώνεται σχεδόν κάθε μέρα με το σύντροφό της. Έτσι όμως δημιουργείται μια αρνητική αύρα, που ως άλλη συναισθηματική μαύρη τρύπα, σταδιακά ρουφάει και εξαφανίζει οτιδήποτε ζωντανό έξω από αυτήν. Δηλαδή, το ζευγάρι.
Are you talking to me?
Κάθε φορά που ο ένας από τους δύο θέλει να μιλήσει στον άλλο για θέματα που τους αφορούν, βρίσκει απέναντί του έναν «τοίχο» ή, ακόμη χειρότερα, βιώνει συνέχεια την αρνητική-αμυντική αντίδραση του/της συζύγου. Ένα φιλικό ζευγάρι φιλοξενείται τον τελευταίο χρόνο στους γονείς της κοπέλας, για να κάνουν οικονομία και να αγοράσουν το δικό τους σπίτι. Όταν όμως εκείνη ζητάει από τον άντρα της να μην ξαναφορτώσει την πιστωτική του για άλλο ένα ηχοσύστημα, εκείνος μπαίνει στο ρόλο του εύθικτου και προσβεβλημένου. Το παράπονο που τον πνίγει και τον κάνει να ωρύεται είναι ότι η γυναίκα του αδυνατεί να καταλάβει πόσο σημαντική είναι αυτή η αγορά και ότι με τον τρόπο της δεν τον αφήνει να «αναπνεύσει». Σε έναν ευτυχισμένο γάμο δεν μπορούν να ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, ούτε να κατεβαίνουν επικοινωνιακά ρολά όταν η κουβέντα δεν μας συμφέρει.
Η τέχνη της επικοινωνίας
Ιδανικός γάμος δεν είναι εκείνος στον οποίο δεν συναντάς προβλήματα, «αλλά εκείνος όπου ευδοκιμούν η θέληση και η συνεργασία για να λυθούν. Mε άλλα λόγια, ο υγιής γάμος δεν γνωρίζει τον ανταγωνισμό, αλλά το συναγωνισμό. Το ζευγάρι είναι ομάδα και ξεπερνάει τις δυσκολίες βάζοντας στην άκρη τους εγωισμούς - τη μεγαλύτερη τρικλοποδιά που μπαίνει σε μια σχέση», λέει η Μαρία Λέλα.
Too good to be true
Συνήθως όσοι έχουν τη φήμη ότι είναι «πολύ καλοί για να είναι αληθινοί», τις περισσότερες φορές είναι ακριβώς αυτό. Πρόκειται για το σύντροφο που μεταξύ ύπνου και ξύπνιου διαφημίζει τον εαυτό του και προσπαθεί ουσιαστικά να εντυπωσιάσει με την «τέλεια εικόνα του» ό,τι αναπνέει τριγύρω του. Επειδή όμως στην πραγματικότητα κανείς δεν είναι τέλειος, η εμμονή του άλλου σου μισού (ή η δική σου) να βγάζει προς τα έξω 24 ώρες το 24ωρο ένα αψεγάδιαστο ίματζ, πρέπει τουλάχιστον να σε προβληματίσει. Ακόμα και στα ριάλιτι, οι παίκτες κάποια στιγμή ξεχνάνε ότι υπάρχουν κάμερες και αποκαλύπτουν τον πραγματικό τους εαυτό. Π.χ., αν ξυπνάς προγραμματισμένα πριν από τον άλλο για να βουρτσίσεις τα δόντια σου και να βαφτείς «φυσικά», ώστε όταν ξυπνήσει να σε βρει δίπλα του φρέσκια και ατσαλάκωτη, αυτό κάτι σημαίνει. Και σίγουρα δεν είναι καλός οιωνός για το μέλλον του γάμου σας.
Η μέρα της ανεξαρτησίας
Οι παντρεμένοι όχι μόνο έχουν ψυχή, αλλά πρέπει να είναι και όσο ελεύθεροι γίνεται. «Οι παντρεμένοι, άντρες και γυναίκες, δεν θέλουν το ταίρι τους να είναι εξαρτημένο από τους ίδιους. Το ιδανικό θα ήταν να περνάνε ωραία μαζί όσο και χώρια. Να στηρίζουν τις επιλογές του άλλου και να τον εμπιστεύονται», εξηγεί η Μαρία Λέλα. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουν και οι δύο είναι ότι τα σιαμαία ζευγάρια το μόνο που καταφέρνουν, περιορίζοντας την αυτόνομη ύπαρξή τους, είναι να εμποδίζουν την ανάπτυξη της σχέσης τους.
Το θύμα
Είναι συνηθισμένη τακτική: αντί να αναγνωρίζετε τα λάθη σας, αυτό που κάνετε είναι να φορτώνετε το φταίξιμο στον άλλον. Είναι μεγάλη η γκάμα που προσφέρεται για να το παίξει κανείς μάρτυρας. Εργαλεία του θύματος οι φράσεις-βολές τύπου «δεν θα σου έβαζα τις φωνές αν είχες φροντίσει να είσαι στην ώρα σου» ή «ήθελα τόσο πολύ να πάμε στο Ντουμπάι, αλλά τώρα που έμεινες χωρίς δουλειά, πάει κι αυτό το όνειρο». Ο ρόλος του θύματος προστατεύει εκείνον που υποδύεται το θύμα από το να αντιμετωπίσει τα δικά του ζητήματα, ενώ παράλληλα αποφεύγει να δώσει λογαριασμό για τη δική του συμπεριφορά. Είτε γίνεται συνειδητά είτε όχι, πρόκειται για μια τεχνική που οδηγεί αυτόν που την εξασκεί στο απυρόβλητο, σε θέση άμυνας και επίθεσης ταυτόχρονα. Η ανισορροπία σε αυτή την κατηγορία προκύπτει επειδή ο ένας βολεύεται να το παίζει μάρτυρας δημιουργώντας στον άλλο ενοχές και αίσθημα κατωτερότητας.
Control freak
Υπάρχουν, ως γνωστόν, άνθρωποι που τους αρέσει να έχουν τον απόλυτο έλεγχο των καταστάσεων. Όταν αυτή η επιθυμία τους περιορίζεται στο γραφείο (όχι ότι κι αυτό δεν κρύβει κινδύνους), δεν σε αφορά και πολύ. Το να συζείς όμως με κάποιον που έχει άποψη για το κούρεμά σου, για το αν θα είσαι vegetarian ή όχι, για το πόσους κοιλιακούς θα κάνεις την ημέρα ή το τι σκέψεις περνάνε από το κεφάλι σου, ε, ναι, είναι κάπως προβληματική κατάσταση.
Ο χρόνος είναι σχέση
Μπορεί οι σχέσεις εξ αποστάσεως να θεωρούνται καταδικασμένες από πολλούς, όμως τα ζευγάρια της διπλανής πόρτας είναι αυτά που σήμερα περνάνε ελάχιστο χρόνο μαζί. Η καριέρα, τα παιδιά, τα σεμινάρια ρέικι, το γυμναστήριο, το εβδομαδιαίο ραντεβού για μανικιούρ-πεντικιούρ, συν τον fast forward ρυθμό ζωής, τελικά καταλήγουν να βλέπουν στην ουσία ο ένας τον άλλον το σαββατοκύριακο. «Είναι σημαντικό για ένα ζευγάρι να περνάει ποιοτικό χρόνο μαζί», λέει η Μαρία Λέλα. Βέβαια, το να περνάνε δύο άνθρωποι ποιοτικό χρόνο μαζί δεν σημαίνει να βρίσκονται απλώς κάτω από την ίδια στέγη βλέποντας τηλεόραση.
Ίσοι κι όμοιοι
Έχει τεράστια σημασία ο τρόπος που αναλαμβάνουμε δράση, αυτό που λέμε ισοτιμία της υποχρέωσης. «Σήμερα, πάντως, ο άντρας φαίνεται να απολαμβάνει τις δουλειές που στο παρελθόν ούτε καν διαννοείτο ότι θα τις έκανε», παρατηρεί η Μαρία Λέλα. Δόξα τω θεώ οι άντρες που μαγειρεύουν, αλλάζουν πάνες και δεν βρίσκουν άλλοθι στην τεστοστερόνη τους για να βάλουν πλυντήριο, αυξάνονται και πληθύνονται. Οι υπόλοιποι μάλλον βρίσκουν δικαιολογίες για να καλλιεργήσουν μια σχέση που να τους βολεύει.
Mini test
Ένα σύντομο τεστ προτείνει σε πρώτη φάση το Ontario Association for Marriage & Family Therapy προκειμένου να πάρεις μια γεύση για την καλή ή κακή φόρμα της σχέσης σου. Το ιδανικό είναι να το κάνεις με τον άμεσα ενδιαφερόμενο, ώστε να δείτε κατά πόσο συμπίπτουν τα αποτελέσματά σας.1. Συνήθως διασκεδάζουμε όταν είμαστε οι δυο μας. (Συμφωνώ/Διαφωνώ)
2. Νιώθω άνετα να μοιράζομαι τα συναισθήματά μου με το σύντροφό μου. (Συμφωνώ/Διαφωνώ)
3. Αισθάνομαι ότι ο σύντροφός μου κατανοεί όλα όσα του λέω. (Συμφωνώ/Διαφωνώ)
4. Ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τα οικονομικά μας ως ζευγάρι είναι από τα συν της σχέσης μας. (Συμφωνώ/Διαφωνώ)
5. Υπάρχει κατανόηση και αλληλοσεβασμός όσον αφορά στις βασικές αξίες που πιστεύει ο καθένας μας (Συμφωνώ / Διαφωνώ)
6. Το sex είναι ένα από τα θετικά στοιχεία στη σχέση μας. (Συμφωνώ/Διαφωνώ)
Αν διαφωνείτε σε τουλάχιστον ένα από τα παραπάνω, καλό θα ήταν να σκεφτείτε σοβαρά το ενδεχόμενο του couple therapy, ώστε να περάσετε από ένα ολοκληρωμένο check-up για το γάμο σας ή έστω να τα βάλετε όλα κάτω με ειλικρινή διάθεση και να λύσετε τους συναισθηματικούς κόμπους σας.
Σοφά λόγια για το γάμο
«Ένας ευτυχισμένος γάμος είναι σαν μία συζήτηση μεγάλης διάρκειας, που όμως σου φαίνεται σαν μια σύντομη συνομιλία» - Αντρέ Μορουά, Γάλλος συγγραφέας και ακαδημαϊκός «Να παντρευτείς οπωσδήποτε. Αν αποκτήσεις καλή γυναίκα, θα ζήσεις ευτυχισμένος. Αν όχι, θα γίνεις φιλόσοφος» - Σωκράτης
«Αν θες να θυσιάσεις το θαυμασμό πολλών αντρών για την επίκριση ενός, τότε να παντρευτείς» - Κάθριν Χέμπορν, Αμερικανίδα ηθοποιός«Η πιο επικίνδυνη τροφή είναι η γαμήλια τούρτα» - αμερικάνικη παροιμία
«Πάντα κλαίω στους γάμους. Ειδικά στους δικούς μου» - Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, Αμερικανός ηθοποιός
«Όλοι οι γάμοι είναι ευτυχισμένοι. Η συμβίωση που ακολουθεί προκαλεί όλα τα προβλήματα» - Ρέιμοντ Χαλ, Καναδός θεατρικός συγγραφέας
«Πάντα να παντρεύεσαι πρωί. Κατ’ αυτό τον τρόπο, αν κάτι πάει στραβά, δεν θα έχεις ξοδέψει όλη σου την μέρα» - Μίκι Ρούνεϊ, Αμερικανός σταρ που παντρεύτηκε 8 φορές
«Κάθε ευφυής γυναίκα που διαβάζει το συμβόλαιο του γάμου και μετά αποφασίζει να συνεχίσει, αξίζει όλες τις συνέπειες» - Ισιδώρα Ντάνκαν, Αμερικανίδα χορεύτρια
«Μην παντρεύεσαι για τα λεφτά. Κοστίζει πολύ λιγότερο να τα δανειστείς» - σκοτσέζικη παροιμία
«Ο γάμος είναι ο μόνος πόλεμος όπου κοιμάσαι με τον εχθρό» - Γκάρι Μπιούσι, Αμερικανός ηθοποιός
«Ένας ερωτευμένος άντρας δεν είναι ολοκληρωμένος μέχρι τη στιγμή που θα παντρευτεί. Μετά είναι τελειωμένος» - Ζαζά Γκαμπόρ, Ουγγαρέζα σταρ
