Κι όμως, πέρα από τον συμβολισμό (η Ευρώπη θάβεται στις στάχτες), τα ηφαίστεια δε βλάπτουν, αλλά συχνά ωφελούν κι όλας - ακόμα και την οικονομία!To άρθρο είναι μισοσοβαρό-μισοαστείο. Ναι μεν έχει πολύ χιούμορ, αλλά δεν πέφτει έξω από επιστημονικής πλευράς. Αφορμή φυσικά αποτέλεσε το γεγονός ότι ξαναξύπνησε ο εφιάλτης της ηφαιστειακής τέφρας στην Ισλανδία, όπως και πέρυσι.
Στις 20 Μαρτίου του 2010 έγινε το πρώτο μπαμ με μια σειρά πρόσθετων εκρήξεων να ακολουθούν, γεμίζοντας τον ουρανό με στάχτη και αναγκάζοντας όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια να κλείσουν για πολλές, πάρα πολλές μέρες, προκαλώντας παράλληλα τεράστιες οικονομικές απώλειες.
Τη στιγμή που ακόμα πας στο αεροδρόμιο χωρίς να γνωρίζεις στην ουσία αν θα ταξιδέψεις, καθώς το ισλανδικό ηφαίστειο δεν είναι ξεκάθαρο αν έχει σταματήσει τη δραστηριότητά του ή αν την παρατείνει, το ML σου παρουσιάζει πέντε πράγματα που δεν γνώριζες για τα ηφαίστεια.
1. Τα ηφαίστεια επιταχύνουν την εξέλιξη
Το πρώτο πράγμα που δε γνώριζες για τα ηφαίστεια είναι η επίδρασή τους στα γονιδιώματα. Σύμφωνα με το φαινόμενο, που αξιώνεται από τον ανθρωπολόγο Stanley Ambrose, ορισμένες εκρήξεις -αυτές με μεγάλη κλίμακα- μπορούν να οδηγήσουν τον πλανήτη σε ένα ηφαιστειακό χειμώνα. Το αποτέλεσμα είναι καταστρεπτικό για ορισμένα είδη πληθυσμών, μειώνοντάς τα σε τόσο χαμηλούς αριθμούς που είναι ικανοί να επισπεύσουν αλλαγές και να οδηγήσουν σε διακρίσεις. Σκέψου ότι μια τέτοια κατάσταση ακολούθησε την έκρηξη του ηφαιστείου Toba πριν από 70.000 χρόνια, η οποία σχεδόν εξαφάνισε τους Homo sapiens. Το Toba «ξέρασε» 670 κυβικά μίλια μάγματος στον αέρα, δημιουργώντας ένα στρώμα στάχτης πάχους 6 μέτρων σε μια απόσταση χιλιάδων μιλίων. Σύγκρινε αυτό με το Saint Helens, το οποίο δε μπόρεσε να βγάλει ούτε ένα κυβικό μέτρο στάχτη.
Ακόμα πιο πρόσφατα, η έκρηξη του ηφαιστείου Tambora στην Ινδονησία το 1815, προκάλεσε χιονόπτωση στη Νέα Αγγλία το καλοκαίρι.
2. Παγκοσμίως υπάρχουν 1.500 ενεργά ηφαίστεια
Μεταξύ αυτών και το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Αυτός ο υπολογισμός προέρχεται από την Αμερικανική Γεωλογική Υπηρεσία, κομμάτι του Υπουργείου Εσωτερικών κι αναφέρεται σε ηφαιστειακές πληροφορίες σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά πιο συγκεκριμένα σε αυτά που βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο αριθμός αυτός δεν περιλαμβάνει τη «συνεχόμενη ζώνη» των υποθαλάσσιων ηφαίστεια, αλλά περιλαμβάνει περίπου 500 ηφαίστεια που έχουν εκραγεί στους λεγόμενους «ιστορικούς χρόνους». Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν μόνο 65 ενεργά ηφαίστεια και σχεδόν όλα βρίσκονται στην Αλάσκα και τη Χαβάη. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται το Kilauea, ένα ηφαίστειο το οποίο εκρήγνυται σχεδόν ασταμάτητα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
3. Τα ηφαίστεια δε χρειάζεται να εκραγούν για να είναι επικίνδυνα
Άλλο ένα πράγμα που δε γνώριζες για τα ηφαίστεια είναι ότι οι κοιμώμενοι γίγαντες δεν κοιμούνται πάντα τόσο βαριά όσο νομίζεις.
Τα κοιμώμενα ηφαίστεια φαίνεται να μην παρουσιάζουν κινδύνους στους ανθρώπους που μένουν κοντά και η σεισμική δραστηριότητα μπορεί να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου αν τα πράγματα αλλάξουν. Αλλά όταν γίνονται καθιζήσεις και αρχίζει να εμφανίζεται λάσπη στην πλαγιά, δεν υπάρχει καμία προειδοποίηση. Κατά τη διάρκεια των καιρών, η υδροθερμική δραστηριότητα στον τύπο του ζεστού όξινου νερού μετατρέπει τους περιβάλλοντες βράχους σε ένα πιο μαλακό υλικό, το οποίο τελικά παθαίνει καθίζηση.
Ένα καλό παράδειγμα αποτελεί το ηφαίστειο Rainier στην Ουάσιγκτον. Πολλές χιλιάδες χρόνια πριν, μία χιονοστιβάδα από στάχτη και πάγο, γνωστή σήμερα σαν Osceola Mudflow άρχισε να κινείται καθοδικά, μειώνοντας περίπου 500 μέτρα από το ύψος του βουνού.
4. Η ηφαιστειακή μόλυνση μπορεί να είναι πιο καταστροφική απ’ ό,τι πιστεύεται
Μία ηφαιστειακή έκρηξη από μόνη της δεν αποτελεί περιβαλλοντική καταστροφή. Είναι ένα φυσικό φαινόμενο, ένα κομμάτι του πλανήτη. Μετατρέπεται σε πιθανή απειλή για τον άνθρωπο, όχι όταν αναγκάζει σε κλείσιμο τον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο, αλλά όταν η στάχτη και τα τοξικά αέρια κάνουν το γύρω του κόσμου. Μολυσμένος και τοξικός ο αέρας αυτός μπορεί να προκαλέσει όξινη βροχή, η οποία μπορεί, με τη σειρά της να αυξήσει τα καρδιοαναπνευστικά προβλήματα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το 2007, ένας Ουαλός λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Aberystwyth, ονόματι δρ. Joh Gratton εξέφρασε δημόσια την αντίθεσή του στην πεποίθηση ότι μια παρατεταμένη έκρηξη στην Ισλανδία το 1783 έβγαλε τόσα τοξικά αέρια στον ουρανό, τα οποία ήταν υπεύθυνα για το θάνατο 30.000 Βρετανών (η Αγγλία βρίσκεται περίπου 600 μίλια μακριά από την Ισλανδία). Μετά υποστήριξε ότι αν εκραγεί άλλο ένα ισλανδικό ηφαίστειο, οι ζωές 100.000 Βρετανών θα βρίσκονται σε κίνδυνο από τις επιδράσεις, επιδεινώνοντας τα αναπνευστικά προβλήματα.
5. Τα ηφαίστεια αποτελούν μεγάλη επιχειρηματική δραστηριότητα
Το τελευταίο πράγμα που δε γνώριζες είναι ότι τα ηφαίστεια αποτελούν πολύ καλή μπίζνα.
Το πόσο μεγάλη είναι λίγο δύσκολο να το πούμε. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με το PhoCusWright, μία εταιρεία ταξιδιωτικών ερευνών, ο τζίρος των ταξιδιών που στέλνουν επισκέπτες σε ηφαίστεια στην ευρύτερη περιοχή των Ηνωμένων Πολιτειών υπολογίζεται ότι είναι περίπου 232 δισεκατομμύρια δολάρια και στην Ευρώπη 289 δισεκατομμύρια δολάρια. Ορισμένο από το ενδιαφέρον προέρχεται από τους γηγενείς, οι οποίοι επενδύουν σε ταξίδια που ανεβάζουν την αδρεναλίνη, κάνοντας παρατήρηση ηφαιστείων. Έτσι, κανονίζουν με μεγάλα ταξιδιωτικά πρακτορεία να οργανώσουν εκδρομές στην σκιά των περιοχών που βρίσκονται τα πιο διάσημα ηφαίστεια του κόσμου: Fuji, Kamchatka, Etna, Kilimanjaro. Ακόμα, μπορείς να επισκεφτείς και τους λόφους Soufriere στο Montserrat, στη Βαρκελώνη, το οποίο το 1997 μετέτρεψε την πρωτεύουσα του νησιού Plymouth σε μία «σύγχρονη Πομπηία». Τέλος, καθημερινά ταξίδια με τζιπ και πουλμανάκια ξεκινούν το καλοκαίρι από την ειδυλλιακή Ταορμίνα στη Σικελία που φτάνουν τους τουρίστες στον κρατήρα της Αίτνας για φωτογραφίες (σ.σ: μην πάτε, έχουμε πάει και δεν αξίζει και πολύ - έχει πολύ περπάτημα, κάνει ζέστη, το περιβάλλον είναι μια γκριζάδα και οι τιμές αλμυρές - άσε που τρως μια ολόκληρη μέρα πήγαιν'έλα. ΓΚ).
Βασικά, παρόλο που το Eyjafjallajokull συνεχίζει να εκρήγνυται, πολλά είναι τα ταξίδια στα ισλανδικά ηφαίστεια που συνεχίζουν να εκτελούνται με αμείωτο ρυθμό.
