Αν φοβάσαι το ασανσέρ, το αεροπλάνο ή το σκοτάδι, όλοι θα σου δείξουν κατανόηση. Δοκίμασε όμως να πεις ότι φοβάσαι να κάνεις παιδί και θα δεις στα μάτια όλων τον αποτροπιασμό. Οπότε, πoιο ρολόι ακούς να χτυπά; Το βιολογικό ή το κοινωνικό;
Aπό τη Ξένια Γεωργιάδου
«Εδώ θα μπει η αλλαξιέρα και κάτω από το παράθυρο η κούνια του μωρού σας», ακούω την υποψήφια σπιτονοικοκυρά μου να λέει. Αλλά εγώ ήρθα εδώ με τον αγαπημένο μου για να διαπραγματευτώ τους όρους του ενοικίου, όχι το πλάνο της ζωής μας. Πήρα το φίλο μου αγκαζέ και έφυγα τσαντισμένη. «Ζευγάρι είστε», σου λέει, «θα κάνετε κι ένα μωρό». Ή «κάνε ένα παιδί. Aν δεν το κάνεις τώρα, πότε θα το κάνεις;».
Αποκλείεται να είσαι άνω των 27 και να μην το έχεις ζήσει: Άχαρες σκηνές όπου βρίσκεσαι να λογοδοτείς σε ανθρώπους που ελάχιστα γνωρίζεις και προσπαθείς να πείσεις ότι είναι επιλογή σου να μην κάνεις παιδί. Ο διάλογος με τον πωλητή αυτοκινήτων, ή με τον υπάλληλο του σούπερ μάρκετ, ή με τη μέλλουσα σπιτονοικοκυρά: μικρές καθημερινές μάχες που σου κάνουν τα νεύρα κουρέλια. Αν ενδώσεις, μπορεί να βρεθείς με πολυμορφικό χωρητικότητας πολυμελούς οικογένειας (περίπου van), να στύβεις μανιωδώς τα 10 κιλά πορτοκάλια που αγόρασες και να ζεις σε 120 τετραγωνικά μέτρα προετοιμάζοντας μια ζωή που «έρχεται».
Αν αψηφάς τις προοπτικές που σου υποδεικνύονται σε κάθε ευκαιρία, σε περιμένουν τα χειρότερα. Θα σε πνίξουν οι ενοχές, που συμπυκνώνονται στη φράση «περνάς τη μέρα σου χαραμίζοντας ωάρια. Όλες κάνουν παιδιά, εσύ τι κάνεις;». Όμως, κανείς δεν πετάγεται από το κρεβάτι του επειδή άκουσε το ξυπνητήρι του γείτονα. Ο καθένας μας τρέχει για να προλάβει το δικό του «ξυπνητήρι». Η ζωή μας δεν είναι στρατιωτική θητεία. Γι’ αυτό και δεν «ξυπνάμε» όλοι την ίδια στιγμή, όπως και δεν νιώθουμε όλοι την ανάγκη να μιλάμε για ψείρες και κουδουνίστρες στο γραφείο. Αυτό, ωστόσο, δεν εμποδίζει τους ανθρώπους γύρω μας να παίρνουν το θάρρος (με εντυπωσιακή ευκολία) να μας βελτιώσουν τη ζωή. Σκέψου πόσες φορές άκουσες τελευταία την ερώτηση «κάνε ένα παιδί. Αν δεν το κάνεις τώρα, πότε θα το κάνεις;».
ΕΧΩ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΩΡΑ
Η βιολογία ορίζει πως η γυναίκα διανύει την καλύτερη φάση για να βιώσει τη μητρότητα στην ηλικία από 20 έως 29 ετών. Λογικό, αφού σ’ αυτή τη δεκαετία, ο οργανισμός είναι ξεκούραστος και ακμαίος και το μυϊκό σύστημα βρίσκεται σε εγρήγορση. Μια μητέρα στα 20 της χρόνια δεν έχει να αντιμετωπίσει το χάσμα των γενεών, δεν αναλώνεται σε αναλύσεις για την ανατροφή των παιδιών της και ουσιαστικά μεγαλώνει μαζί τους. Τα παραπάνω περιγράφουν μια ιδανική κατάσταση. Η κοινωνική πραγματικότητα, αυτή δηλαδή που ζούμε εσύ κι εγώ, είναι πολύ διαφορετική: στη δεκαετία των 20 είμαστε στο Πανεπιστήμιο, μετά τρέχουμε να καταθέσουμε τα βιογραφικά μας και εν τω μεταξύ, για να γλιτώσουμε το ενοίκιο, μένουμε ακόμη με τους γονείς μας. Έχουμε, εκτός των άλλων, να λύσουμε ένα ακόμα πιο σημαντικό θέμα: να εξοικειωθούμε με τη σεξουαλικότητά μας, να ανακαλύψουμε ή να αποκηρύξουμε τον «πρίγκιπά» μας. Πού χωράει ένα παιδί σ’ αυτό το σενάριο;
Έρευνες στην Ευρώπη και την Αμερική, που έγιναν σε γυναίκες και άντρες ηλικίας από 20 έως 29 ετών, δείχνουν ότι τα 2/3 του δείγματος μεταθέτουν την απόφασή τους να κάνουν παιδί για όταν θα έχουν περισσότερα χρήματα. Οι μισοί παραδέχονται ότι αναβάλλουν τη δημιουργία οικογένειας μέχρι τη στιγμή που θα μετακομίσουν σε μεγαλύτερο σπίτι. Στη χώρα μας η κατάσταση δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο, δεδομένου ότι αυτές οι προϋποθέσεις φαντάζουν μακρινές ακόμη και για τη γενιά των τριάντα και κάτι. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2004 περισσότερες από 3.000 γυναίκες έγιναν μητέρες μετά τα 40 τους χρόνια.
Οι ίδιες μετρήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των γυναικών αναβάλλει την απόφαση να κάνει παιδί μέχρι να σταδιοδρομήσει επαγγελματικά. Πρόκειται για ένα αληθινό επιχείρημα ή ένα ψευτο-δίλημμα; Στην πραγματικότητα, το δίλημμα καριέρα ή οικογένεια έχει απομυθοποιηθεί. Εάν στη δεκαετία του '80 οι γυναίκες έθεταν υψηλούς στόχους και πάσχιζαν για ζηλευτές καριέρες -ως εκ τούτου υιοθετούσαν γι' αυτό το σκοπό αυστηρές συμπεριφορές και ασέξουαλ ντύσιμο για να πείσουν-, σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η εργασία δεν μοιάζει επιλογή αλλά αναγκαιότητα και περιορίζεται στην πλειοψηφία σε πληκτικές, διεκπεραιωτικές εργασίες. Ακόμα και στις περιπτώσεις που γυναίκες κατακτούν τους επαγγελματικούς τους στόχους και βρίσκονται σε υψηλά πόστα, αμείβονται λιγότερο σε σχέση με τους άντρες συναδέλφους τους. Για τις περισσότερες από εμάς το στοίχημα είναι άλλο: να βγάλουμε το νοίκι και τα έξοδα του μήνα. Ποια καριέρα θυσιάζεται λοιπόν;
ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ Η ΩΡΑ;
Ένα παιδί απαιτεί τον ελεύθερο χρόνο και την προσοχή σου. Επανακαθορίζει τη ζωή σου σε πρακτικό επίπεδο. Σε αναγκάζει να αποχωριστείς αυτά που αγαπάς στο σπίτι σου, σε απομακρύνει από τις αγαπημένες σου συνήθειες. Σε υποχρεώνει να είσαι ψύχραιμη. Επιβάλλει προγραμματισμό και έλεγχο -κυρίως- στο μπάτζετ σου, με την έννοια ότι θα πρέπει να περιορίζεις τα έξοδά σου στα απολύτως απαραίτητα. Σίγουρα δεν θα υπολογίζεις το κόστος αυτής της ατέλειωτης κούρσας πριν μπεις στη διαδικασία της μητρότητας.
Ωστόσο, όλο και περισσότερες γυναίκες προχωρούν σε μία εγκυμοσύνη κάπου κοντά στα σαράντα και μοιάζουν να το απολαμβάνουν, γιατί όπως λένε οι ίδιες «είναι προϊόν συνειδητής επιλογής». Η γνώμη των γιατρών είναι ξεκάθαρη: «Η φύση δεν μεταβάλλεται». Όμως υπάρχει και η ψυχολογία που υποστηρίζει πως αυτό που οι εικοσάχρονες βλέπουν ως φυσική κατάσταση στη ζωή τους -τον ερχομό ενός παιδιού-, οι μεγαλύτερες ηλικιακά μητέρες αντιμετωπίζουν ως πολύτιμο δώρο. Και ως διά μαγείας όλοι οι φόβοι υποχωρούν. Το θέμα είναι ανάμεσα στους χτύπους του βιολογικού και του κοινωνικού ρολογιού να ακούσεις και το λεπτοδείχτη του δικού σου ρολογιού.
Δεν υπάρχει παρά ελάχιστη ανοχή σε κοινωνικό επίπεδο για τις γυναίκες που επιλέγουν να μην κάνουν οικογένεια. Η απόφαση «δεν θέλω οικογένεια» στριμώχνεται σε σενάρια που άλλοτε προκαλούν «συμπάθεια» και άλλοτε κακεντρεχή σχόλια. Ο κοινωνικός περίγυρος δεν δείχνει να σέβεται τις γυναίκες που συνειδητοποιούν πως δεν είναι για τα μέτρα τους μια τέτοια δέσμευση, όπως η ανατροφή ενός παιδιού. Αντίθετα, η κοινωνία εξαντλεί τους καλούς της τρόπους όταν κάποιος φοβάται τα ασανσέρ, τα ύψη, το σκοτάδι. Το τι συνιστά προσωπική ευτυχία για την καθεμιά δεν σταθμίζεται ισάξια με άλλους παράγοντες όταν υπάρχει ένα συμπέρασμα που καταδικάζει μια επιλογή.
ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ
Η απόσταση που υπάρχει ανάμεσα σε εκείνους που επιλέγουν την οικογένεια και σε εκείνους που ζουν εργένικη ζωή είναι δεδομένη. Δεν ταιριάζουν τα προγράμματα, οι προτεραιότητες, οι ζωές. Θυμάστε το «ημερολόγιο» του Νάνι Μορέτι; Ο ήρωας προσπαθεί απεγνωσμένα να μιλήσει στους φίλους του στο τηλέφωνο και πέφτει πάνω στα παιδιά τους. Όσο διάστημα περιμένει στη γραμμή, αναγκάζεται να μιμηθεί το λιοντάρι, το τρένο, τα πουλιά, πριν κατορθώσει να μιλήσει για το πρόβλημά του. Όσο εκκρεμεί μια απόφαση για τη δική σου ζωή, τέτοιες σκηνές θα λειτουργούν άλλες φορές κωμικά και άλλες ανασταλτικά. Στην πραγματικότητα ένα παιδί δεν σε υποχρεώνει να μεταλλαχθείς σε κάτι άλλο. Η προσωπική μας ανασφάλεια και συχνά το άγχος να είμαστε στην ώρα μας για το ρόλο του γονιού, μας μεταμορφώνουν και μας απομακρύνουν από την προηγούμενη ζωή μας.
Δύσκολο έτσι και αλλιώς να πάρεις τέτοια απόφαση με το μυαλό κολλημένο σε ένα χρονόμετρο. Δεν βολεύεις καμιά «νέα» ζωή λόγω πίεσης χρόνου ανάμεσα σε καριέρα, κοινωνική ζωή, προσωπικές αβεβαιότητες. Ο καθένας μας ζητάει και δικαιούται άλλη παράταση.
http://www.madamefigaro.gr/
Aπό τη Ξένια Γεωργιάδου
«Εδώ θα μπει η αλλαξιέρα και κάτω από το παράθυρο η κούνια του μωρού σας», ακούω την υποψήφια σπιτονοικοκυρά μου να λέει. Αλλά εγώ ήρθα εδώ με τον αγαπημένο μου για να διαπραγματευτώ τους όρους του ενοικίου, όχι το πλάνο της ζωής μας. Πήρα το φίλο μου αγκαζέ και έφυγα τσαντισμένη. «Ζευγάρι είστε», σου λέει, «θα κάνετε κι ένα μωρό». Ή «κάνε ένα παιδί. Aν δεν το κάνεις τώρα, πότε θα το κάνεις;».
Αποκλείεται να είσαι άνω των 27 και να μην το έχεις ζήσει: Άχαρες σκηνές όπου βρίσκεσαι να λογοδοτείς σε ανθρώπους που ελάχιστα γνωρίζεις και προσπαθείς να πείσεις ότι είναι επιλογή σου να μην κάνεις παιδί. Ο διάλογος με τον πωλητή αυτοκινήτων, ή με τον υπάλληλο του σούπερ μάρκετ, ή με τη μέλλουσα σπιτονοικοκυρά: μικρές καθημερινές μάχες που σου κάνουν τα νεύρα κουρέλια. Αν ενδώσεις, μπορεί να βρεθείς με πολυμορφικό χωρητικότητας πολυμελούς οικογένειας (περίπου van), να στύβεις μανιωδώς τα 10 κιλά πορτοκάλια που αγόρασες και να ζεις σε 120 τετραγωνικά μέτρα προετοιμάζοντας μια ζωή που «έρχεται».
Αν αψηφάς τις προοπτικές που σου υποδεικνύονται σε κάθε ευκαιρία, σε περιμένουν τα χειρότερα. Θα σε πνίξουν οι ενοχές, που συμπυκνώνονται στη φράση «περνάς τη μέρα σου χαραμίζοντας ωάρια. Όλες κάνουν παιδιά, εσύ τι κάνεις;». Όμως, κανείς δεν πετάγεται από το κρεβάτι του επειδή άκουσε το ξυπνητήρι του γείτονα. Ο καθένας μας τρέχει για να προλάβει το δικό του «ξυπνητήρι». Η ζωή μας δεν είναι στρατιωτική θητεία. Γι’ αυτό και δεν «ξυπνάμε» όλοι την ίδια στιγμή, όπως και δεν νιώθουμε όλοι την ανάγκη να μιλάμε για ψείρες και κουδουνίστρες στο γραφείο. Αυτό, ωστόσο, δεν εμποδίζει τους ανθρώπους γύρω μας να παίρνουν το θάρρος (με εντυπωσιακή ευκολία) να μας βελτιώσουν τη ζωή. Σκέψου πόσες φορές άκουσες τελευταία την ερώτηση «κάνε ένα παιδί. Αν δεν το κάνεις τώρα, πότε θα το κάνεις;».
ΕΧΩ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΩΡΑ
Η βιολογία ορίζει πως η γυναίκα διανύει την καλύτερη φάση για να βιώσει τη μητρότητα στην ηλικία από 20 έως 29 ετών. Λογικό, αφού σ’ αυτή τη δεκαετία, ο οργανισμός είναι ξεκούραστος και ακμαίος και το μυϊκό σύστημα βρίσκεται σε εγρήγορση. Μια μητέρα στα 20 της χρόνια δεν έχει να αντιμετωπίσει το χάσμα των γενεών, δεν αναλώνεται σε αναλύσεις για την ανατροφή των παιδιών της και ουσιαστικά μεγαλώνει μαζί τους. Τα παραπάνω περιγράφουν μια ιδανική κατάσταση. Η κοινωνική πραγματικότητα, αυτή δηλαδή που ζούμε εσύ κι εγώ, είναι πολύ διαφορετική: στη δεκαετία των 20 είμαστε στο Πανεπιστήμιο, μετά τρέχουμε να καταθέσουμε τα βιογραφικά μας και εν τω μεταξύ, για να γλιτώσουμε το ενοίκιο, μένουμε ακόμη με τους γονείς μας. Έχουμε, εκτός των άλλων, να λύσουμε ένα ακόμα πιο σημαντικό θέμα: να εξοικειωθούμε με τη σεξουαλικότητά μας, να ανακαλύψουμε ή να αποκηρύξουμε τον «πρίγκιπά» μας. Πού χωράει ένα παιδί σ’ αυτό το σενάριο;
Έρευνες στην Ευρώπη και την Αμερική, που έγιναν σε γυναίκες και άντρες ηλικίας από 20 έως 29 ετών, δείχνουν ότι τα 2/3 του δείγματος μεταθέτουν την απόφασή τους να κάνουν παιδί για όταν θα έχουν περισσότερα χρήματα. Οι μισοί παραδέχονται ότι αναβάλλουν τη δημιουργία οικογένειας μέχρι τη στιγμή που θα μετακομίσουν σε μεγαλύτερο σπίτι. Στη χώρα μας η κατάσταση δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο, δεδομένου ότι αυτές οι προϋποθέσεις φαντάζουν μακρινές ακόμη και για τη γενιά των τριάντα και κάτι. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2004 περισσότερες από 3.000 γυναίκες έγιναν μητέρες μετά τα 40 τους χρόνια.
Οι ίδιες μετρήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των γυναικών αναβάλλει την απόφαση να κάνει παιδί μέχρι να σταδιοδρομήσει επαγγελματικά. Πρόκειται για ένα αληθινό επιχείρημα ή ένα ψευτο-δίλημμα; Στην πραγματικότητα, το δίλημμα καριέρα ή οικογένεια έχει απομυθοποιηθεί. Εάν στη δεκαετία του '80 οι γυναίκες έθεταν υψηλούς στόχους και πάσχιζαν για ζηλευτές καριέρες -ως εκ τούτου υιοθετούσαν γι' αυτό το σκοπό αυστηρές συμπεριφορές και ασέξουαλ ντύσιμο για να πείσουν-, σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η εργασία δεν μοιάζει επιλογή αλλά αναγκαιότητα και περιορίζεται στην πλειοψηφία σε πληκτικές, διεκπεραιωτικές εργασίες. Ακόμα και στις περιπτώσεις που γυναίκες κατακτούν τους επαγγελματικούς τους στόχους και βρίσκονται σε υψηλά πόστα, αμείβονται λιγότερο σε σχέση με τους άντρες συναδέλφους τους. Για τις περισσότερες από εμάς το στοίχημα είναι άλλο: να βγάλουμε το νοίκι και τα έξοδα του μήνα. Ποια καριέρα θυσιάζεται λοιπόν;
ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ Η ΩΡΑ;
Ένα παιδί απαιτεί τον ελεύθερο χρόνο και την προσοχή σου. Επανακαθορίζει τη ζωή σου σε πρακτικό επίπεδο. Σε αναγκάζει να αποχωριστείς αυτά που αγαπάς στο σπίτι σου, σε απομακρύνει από τις αγαπημένες σου συνήθειες. Σε υποχρεώνει να είσαι ψύχραιμη. Επιβάλλει προγραμματισμό και έλεγχο -κυρίως- στο μπάτζετ σου, με την έννοια ότι θα πρέπει να περιορίζεις τα έξοδά σου στα απολύτως απαραίτητα. Σίγουρα δεν θα υπολογίζεις το κόστος αυτής της ατέλειωτης κούρσας πριν μπεις στη διαδικασία της μητρότητας.
Ωστόσο, όλο και περισσότερες γυναίκες προχωρούν σε μία εγκυμοσύνη κάπου κοντά στα σαράντα και μοιάζουν να το απολαμβάνουν, γιατί όπως λένε οι ίδιες «είναι προϊόν συνειδητής επιλογής». Η γνώμη των γιατρών είναι ξεκάθαρη: «Η φύση δεν μεταβάλλεται». Όμως υπάρχει και η ψυχολογία που υποστηρίζει πως αυτό που οι εικοσάχρονες βλέπουν ως φυσική κατάσταση στη ζωή τους -τον ερχομό ενός παιδιού-, οι μεγαλύτερες ηλικιακά μητέρες αντιμετωπίζουν ως πολύτιμο δώρο. Και ως διά μαγείας όλοι οι φόβοι υποχωρούν. Το θέμα είναι ανάμεσα στους χτύπους του βιολογικού και του κοινωνικού ρολογιού να ακούσεις και το λεπτοδείχτη του δικού σου ρολογιού.
Δεν υπάρχει παρά ελάχιστη ανοχή σε κοινωνικό επίπεδο για τις γυναίκες που επιλέγουν να μην κάνουν οικογένεια. Η απόφαση «δεν θέλω οικογένεια» στριμώχνεται σε σενάρια που άλλοτε προκαλούν «συμπάθεια» και άλλοτε κακεντρεχή σχόλια. Ο κοινωνικός περίγυρος δεν δείχνει να σέβεται τις γυναίκες που συνειδητοποιούν πως δεν είναι για τα μέτρα τους μια τέτοια δέσμευση, όπως η ανατροφή ενός παιδιού. Αντίθετα, η κοινωνία εξαντλεί τους καλούς της τρόπους όταν κάποιος φοβάται τα ασανσέρ, τα ύψη, το σκοτάδι. Το τι συνιστά προσωπική ευτυχία για την καθεμιά δεν σταθμίζεται ισάξια με άλλους παράγοντες όταν υπάρχει ένα συμπέρασμα που καταδικάζει μια επιλογή.
ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ
Η απόσταση που υπάρχει ανάμεσα σε εκείνους που επιλέγουν την οικογένεια και σε εκείνους που ζουν εργένικη ζωή είναι δεδομένη. Δεν ταιριάζουν τα προγράμματα, οι προτεραιότητες, οι ζωές. Θυμάστε το «ημερολόγιο» του Νάνι Μορέτι; Ο ήρωας προσπαθεί απεγνωσμένα να μιλήσει στους φίλους του στο τηλέφωνο και πέφτει πάνω στα παιδιά τους. Όσο διάστημα περιμένει στη γραμμή, αναγκάζεται να μιμηθεί το λιοντάρι, το τρένο, τα πουλιά, πριν κατορθώσει να μιλήσει για το πρόβλημά του. Όσο εκκρεμεί μια απόφαση για τη δική σου ζωή, τέτοιες σκηνές θα λειτουργούν άλλες φορές κωμικά και άλλες ανασταλτικά. Στην πραγματικότητα ένα παιδί δεν σε υποχρεώνει να μεταλλαχθείς σε κάτι άλλο. Η προσωπική μας ανασφάλεια και συχνά το άγχος να είμαστε στην ώρα μας για το ρόλο του γονιού, μας μεταμορφώνουν και μας απομακρύνουν από την προηγούμενη ζωή μας.
Δύσκολο έτσι και αλλιώς να πάρεις τέτοια απόφαση με το μυαλό κολλημένο σε ένα χρονόμετρο. Δεν βολεύεις καμιά «νέα» ζωή λόγω πίεσης χρόνου ανάμεσα σε καριέρα, κοινωνική ζωή, προσωπικές αβεβαιότητες. Ο καθένας μας ζητάει και δικαιούται άλλη παράταση.
http://www.madamefigaro.gr/
