22 Νοε 2010

260 κάτοικοι, τρεις γλώσσες και δεκάδες διάλεκτοι

Το Μπίβιο είναι ένα μικρό, απομονωμένο ορεινό χωριό στο καντόνι Γκραουμπίντεν της Ελβετίας, όπου κατοικούν μόλις 260 άνθρωποι. Και όμως, σε αυτό το χωριό-«πύργο της Βαβέλ» οι άνθρωποι μιλούν τρεις διαφορετικές γλώσσες και αρκετές τοπικές διαλέκτους- και το καταπληκτικό είναι ότι δείχνουν να συνεννοούνται άριστα μεταξύ τους!
Διόλου τυχαία οι ειδικοί σε θέματα γλωσσολογίας έχουν απονείμει στο Μπίβιο τον τίτλο του τόπου όπου εμφανίζεται το σπουδαιότερο γλωσσολογικό φαινόμενο της Ευρώπης. Σε πείσμα της επικράτησης των Globish, της ισοπεδωτικής «lingua franca» του 21ου αιώνα που συνιστά μια υπεραπλουστευμένη εκδοχή της αγγλικής γλώσσας με μόλις 1.500 λέξεις στο γλωσσικό της οπλοστάσιο, οι κάτοικοι του Μπίβιο μπορούν να επιλέξουν μέσα από μια πλούσια δεξαμενή κατανοητών σε όλους γλωσσών. Το ένα τέταρτο των κατοίκων μιλάει την επίσημη γλώσσα του χωριού, την ιταλική, το ένα πέμπτο μιλάει τη ρομανσική (λατινογενής γλώσσα που απαντάται μόνο στο συγκεκριμένο ελβετικό καντόνι), ενώ η πλειονότητα χρησιμοποιεί κάποια διάλεκτο της γερμανικής γλώσσας.
Παρ΄ όλα αυτά οι κάτοικοι είναι πολύ καλά εκπαιδευμένοι. Στο μπακάλικο, όλοι μιλούν τη μητρική τους γλώσσα και όλοι παίρνουν σωστά τα ρέστα. Στον παιδικό σταθμό μιλούν ιταλικά κάθε Τρίτη και Surmiran (μια διάλεκτο της ρομανσικής γλώσσας) κάθε Πέμπτη. Την υπόλοιπη εβδομάδα τα παιδιά επιλέγουν μεταξύ των δύο, αλλά στην παιδική χαρά η γερμανική διάλεκτος Βundnerdeutsch είναι αυτή που επικρατεί. Κάθε Κυριακή το κήρυγμα στην καθολική εκκλησία του χωριού γίνεται στα Schwyzerdutsch, μια διάλεκτο της γερμανικής γλώσσας που χρησιμοποιείται στην Ελβετία.
Η λέξη Μπίβιο σημαίνει σταυροδρόμι. Εκεί ήταν που οι ρωμαϊκές λεγεώνες ξεκούρασαν τα άλογά τους, ανάμεσα σε δύο αλπικά περάσματα, το Τζουλιέρ και το Σέπτιμερ. Σε υψόμετρο 1.932 μέτρων, το Μπίβιο πάντα αποτελούσε ένα απομονωμένο σημείο συνάντησης διαφορετικών ανθρώπων. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει το φαινόμενο της πολυγλωσσίας σε ένα τόσο μικρό χωριό. Ωστόσο, οι μέρες του ως σταυροδρόμι πολιτισμών και διαλέκτων είναι μετρημένες. Η αναλογία των κατοίκων που μιλούν τη γερμανική γλώσσα σε σχέση με τους υπόλοιπους αυξάνεται, ενώ από το 2012 τα αγγλικά θα αρχίσουν να διδάσκονται στα παιδιά ήδη από το δημοτικό.

Τουλάχιστον 200 γλώσσες στην Ευρώπη, 23 επίσημες η ΕΕ
Η Ευρώπη είναι μια ήπειρος όπου συναντάται πλήθος εθνικών γλωσσών και ακόμη περισσότερων τοπικών διαλέκτων. Γλωσσολόγοι εκτιμούν ότι στην ευρύτερη περιοχή της ευρωπαϊκής ηπείρου υπάρχουν τουλάχιστον 200 γλώσσες- ολοκληρωμένα συστήματα. Με βάση αυτό υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη χρησιμοποιούνται περίπου 2.000 διάλεκτοι, χωρίς ωστόσο να μπορεί να προσδιοριστεί ο ακριβής αριθμός που αντιστοιχεί σε κάθε γλώσσα. Εκτιμάται όμως ότι οι περισσότερες διάλεκτοι εντοπίζονται στη Γαλλία και στην Ιταλία, ενώ ακολουθούν η Γερμανία και η Αγγλία. Στη Ρωσία, με τα ασιατικά εδάφη της, υπάρχουν περίπου 200 διαφορετικές γλώσσες, ενώ στη Δυτική Ευρώπη τα πρωτεία ανήκουν στη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ελβετία, την Ιταλία και, εξαιτίας της μετανάστευσης, στη Γερμανία. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει συνολικά 23 επίσημες γλώσσες.
http://www.tovima.gr/