Με ένα όνομα δυσπρόφερτο και χωρίς να γνωρίζει σχεδόν κανέναν, ο Μαρκ Χατζηπατέρας προσγειώθηκε το 1982 στη Νέα Υόρκη για να βουτήξει στα βαθιά νερά της τέχνης έχοντας παρεκκλίνει από την οικογενειακή «γραμμή» που τον προόριζε για άλλα νερά, αυτά της ναυτιλίας. Κατά τη γνώμη του θα μπορούσε να γίνει ή ένας καλός εφοπλιστής ή ένας αξιόλογος καλλιτέχνης- ποτέ και τα δύο μαζί. Παρ΄ ότι προσπάθησε να μην απογοητεύσει τους γονείς του ασχολούμενος πέντε χρόνια με τη ναυτιλία, τελικά αποφάσισε να διαλέξει τον δεύτερο δρόμο. Χρειάστηκαν δέκα χρόνια παραμονής στη Νέα Υόρκη για να αποδειχθεί ότι έπραξε σωστά. Το έργο που δημιούργησε στη γραμμή ΒΜΤ (ΝR) του μετρό της Νέας Υόρκης βραβεύτηκε το 2002 από την Εταιρεία Δημοτικών Τεχνών της αμερικανικής μητρόπολης στην κατηγορία «Εργα Τέχνης για Δημόσιο Χώρο». Ηταν η εποχή που ο, γεννημένος το 1953, καλλιτέχνης έλαβε μια μάλλον γενναία απόφαση να γυρίσει μαζί με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Οχι, όπως ξεκαθαρίζει, δεν αισθάνθηκε περιορισμένος στην Αθήνα έπειτα από 20 συναπτά έτη δράσης στη Νέα Υόρκη. Είδε και έζησε πολλά που τα κρατάει μέσα του και δεν τα χάνει ποτέ. Επιπλέον φροντίζει να ταξιδεύει διαρκώς για να μη διακόψει την επαφή του με τα διεθνή κέντρα τέχνης. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η νέα του έκθεση στο Βερολίνο που εγκαινιάστηκε την περασμένη Δευτέρα με πίνακες και γλυπτά έχοντας τον τίτλο «Jongleur: Capitalizing the Capital». Χρειάστηκε άραγε να... αυτοχορηγηθεί για να γίνει πραγματικότητα μια μάλλον πολυδάπανη έκθεση και μάλιστα σε δύσκολους καιρούς;
Ο ίδιος δεν βοήθησε οικονομικά για να γίνει η έκθεση, η οποία, σημειωτέον, είναι η πρώτη του στη Γερμανία. Η μεταφορική εταιρεία Ιntermove επωμίστηκε ένα μεγάλο μέρος των εξόδων μιας, ούτως ή άλλως, πολυδάπανης παρουσίασης που έχει αναδρομικό χαρακτήρα. Τι περιλαμβάνει; Γλυπτά και έργα στο χαρτί με τις αγαπημένες του αστικές αναφορές. Τι άλλο; Ντανταϊστικά κάστρα στην άμμο, μινιμαλιστικές κεραμικές πόλεις, ανθρωποειδή και άλλες απόπειρες αναπαράστασης του σύγχρονου αλλά και ενός φανταστικού πολιτισμού. Η επιμέλεια της έκθεσης ανήκει στη Μάγια Γιαννάκος, ενώ κατά τη διάρκειά της ένα ύψους 4 μέτρων έργο του Μαρκ Χατζηπατέρα θα βρίσκεται στην πλατεία Wittenbergplatz του Βερολίνου. «Πάντα με ενδιέφερε η δημιουργία ενός έργου για να τοποθετηθεί σε δημόσιο χώρο,δεδομένου του ότι αναπτύσσει έναν ζωντανό διάλογο μεταξύ του καλλιτέχνη και του-πολλές φορές ανύποπτου-κοινού της πόλης» μας λέει. Το έργο που δημιούργησε στο μετρό της Νέας Υόρκης εξάλλου αποτελεί σήμα κατατεθέν της εικαστικής πορείας του. «Ποτέ δεν φανταζόμουν όταν προσγειώθηκα στη Νέα Υόρκη ότι η εξέλιξη θα ήταν αυτή» ομολογεί ο Μαρκ Χατζηπατέρας, ο οποίος, παρ΄ ότι έχει επιστρέψει στην Ελλάδα, παραμένει ένας πολίτης του κόσμου.
Θεωρεί άραγε ότι το «ηχηρό» ελληνικό του επίθετο τον βοήθησε στην καλλιτεχνική του πορεία; «Ισα ίσα που έγινε το αντίθετο» μας λέει. «Πολλοί μπορεί να είπαν: “Μα μπορεί να είναι σοβαρός καλλιτέχνης ο γιος ενός εφοπλιστή;”». Στο μόνο που ο ίδιος θεωρεί ότι βοηθήθηκε είναι το ότι η οικονομική ευχέρεια που διαθέτει τού επιτρέπει να αφιερώνεται «full time», όπως λέει με τη βαριά, ζυγισμένη και με ελαφρά σπαστά ελληνικά φωνή του, στην τέχνη του. «Είμαι ευγνώμων που μπορώ και αφιερώνω όσο χρόνο θέλω στη δουλειά μου. Ο,τι κάνεις στη ζωή σου καλό είναι να το υποστηρίζεις 100%. Κι εγώ που δεν κάνω τέχνη από χόμπι αισθάνομαι ότι πρέπει να της δίνομαι» μας λέει. Γι΄ αυτό και δεν μπόρεσε να βρει την προσωπική του ισορροπία ότανγια να ευχαριστήσει τους γονείς του- ασχολήθηκε με τη ναυτιλία έχοντας μια «part time» σχέση με την τέχνη. «Η αίσθηση που αποκόμισα είναι ότι το καλύτερο που θα μπορούσα να πετύχω θα ήταν να γίνω μια μετριότητα και στους δύο τομείς. Ταλαντεύτηκα προσπαθώντας να ευχαριστήσω τους γονείς μου που είχαν επιθυμία να ακολουθήσω τα βήματά τους αλλά τελικά πείστηκα ότι η ναυτιλία δεν είναι για μένα. Ημουν δυστυχισμένος και έτσι αποφάσισα να ασχοληθώ με την τέχνη ανεξαρτήτως των... επακολούθων» μας λέει. Και καταλήγει: «Δεν υπήρχε κανένας λόγος γι΄ αυτόν τον συμβιβασμό. Δεν θα ήταν καλό για κανέναν και πρώτα απ΄ όλους για τον εαυτό μου».
Η έκθεση στηρίζεται στη χρήση καθημερινών, εφήμερων υλικών σε μια προσπάθεια του καλλιτέχνη να αποδείξει ότι «τέχνη είναι κάτι που μπορείς να βρεις γύρω σου». Τα έργα της νέας έκθεσης του Μαρκ Χατζηπατέρα έχουν σαφείς αναφορές σε παλαιότερες δουλειές του που έχουν παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις ανά τον κόσμο, προσφάτως στο Λονδίνο (12 Star Gallery) και στην Αθήνα (Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, a.antonopoulou.art).
Η έκθεση του Μαρκ Χατζηπατέρα στο Παράρτημα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στο Βερολίνο θα διαρκέσει ως τις 28 Ιανουαρίου 2011.
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=34&artId=359707&dt=10/10/2010#ixzz11yN7rT1c